Шанба
13-Декабр 2025
Юртимизда жисмонан ёш авлоднинг дунёга келиши ва ривожланиши учун барча зарур шароитлар яратилмоқда. Соғлом турмуш тарзини шакллантиришни тоза атроф муҳитсиз, бошқача қилиб айтганда экологик хавфсиз табиий шароитсиз бир ёқлама тасаввур этиб бўлмайди.
Пластик идишлар, айниқса целлофан пакетлар кундалик ҳаётимизда энг кўп қўлланиладиган, ҳар қадамда керак бўладиган ҳамроҳимизга айланган. Афсуски, бу маҳсулотлар қай мақсадда фойдаланилишидан қатъи назар экология, атроф муҳитга жиддий салбий таъсир кўрсатади. Улар чиқиндига чиқарилиб, юз йиллаб чиримай ётади.
Халқ мақолларида ҳикмат катта-да. Бугун эрталаб «Ўзбек халқ мақоллари ва маталлари» китобини ўқидим. Китобнинг «Деҳқончилик ва ер-сув» деган боби менга ёқди:
«Ўзбекистон – 2030» стратегияси Янги Ўзбекистонни тараққий эттириш, халқимиз фаровонлигини таъминлаш учун навбатдаги дадил қадам, кенг қамровли муҳим бир босқичга айланиши шубҳасиз. Бу ҳужжат халқимиз кутаётган кўплаб масалаларни қамраб олгани, муаммоларга ечим бўлиши билан аҳамиятлидир.
яшил макон ва «яшил» иқтисодиёт дастурлари билан самарали кечади
Халқ орасига кириш, аҳоли билан яқиндан мулоқот ўрнатиш ҳамда уларнинг дардини эшитиб, оғирини енгил қилиш бугунги кундаги энг долзарб вазифалардан. Сайловчилар оғирини енгил қилиш, аҳолига муносиб шарт-шароит яратиб беришда депутатлар фаоллиги керак бўлади.
Ўсимликлар дунёси ҳаёт учун зарур кислороднинг асосий манбаидир. Тадқиқотларга қараганда, 1 гектар майдондаги дарахтзор бир кеча-кундузда 220-275 килограммгача карбонат ангидрид газини ютиб, 180-215 килограмм кислород ажратади.
Ёз оқшомларида ҳовлига сув сепиб, райҳону гуллар ҳидига бурканган ҳаводан нафас олиб овқатланиш қандай ажойиб! Ҳар кечки салқин оиламиз билан ана шундай манзара қуршовида овқатланамиз. Буни нима қизиқ жиҳати бор, деб ўйлашингиз табиий. Ҳали гапимнинг «берди»сини айтганимча йўқ.
Хоразм заминининг ёзда 40-45 даражагача иссиқ, қишда ҳам шу даражада совуқ бўладиган об-ҳавоси, барибир, деҳқончилик учун қулай имкониятларни яратган. Қандай қилиб дейсизми?
Қашқадарё давлат ўрмон хўжалиги Жейнов ўрмон бўлимининг асосий ер майдони 586 гектар. Шундан 160 гектари ўрмонзорлар, 20 гектари кўчатхоналардан иборат. Ўрмон хўжалиги раҳбари Муқумбой Оллобердиев ташаббуси билан хўжаликнинг 7 гектар ер майдонида экотуризм масканлари ташкил қилиш режалаштирилган. Айни дамда бу борадаги ишлар бошлаб юборилган.
Бугунги кунда экология билан боғлиқ муаммолар глобал кўриниш касб этиб, муайян шароитга мослашган бир бутун экотизим йўқолиб кетишига олиб келаётгани ва бунга, биринчи навбатда, антропоген омиллар сабаб бўлаётгани жаҳон аҳлини ташвишга солмоқда.
Сигирсимонлар оиласига мансуб, сайёрамиздаги энг ноёб жониворлардан бири – саолдир. Бу янги тур 1992 йилда Вьетнамнинг шимоли-ғарбий қисмида уч жуфт саол топилганда кашф этилди. XX асрда мазкур сут эмизувчининг кашф этилиши фанда катта янгилик бўлди.
Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги Ўзбекистон Экологик партияси фракциясининг навбатдаги йиғилишида аҳоли турмуш шароитини янада қулайлаштириш, уларга зарур имкониятлар яратиб бериш борасида бир қатор муҳим масалалар муҳокама қилинди.
Инсоният олдида турган долзарб масалалардан бири – бу экологик барқарорлик ва хавфсизликни таъминлашдир. Зеро, бугунги кунда барқарор экологик вазиятни, атроф муҳит мусаффолигини сақлаш ва табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш, экологик онгни шакллантириш, ривожлантириш ва юксалтириш, шунингдек, экология соҳасидаги фаолиятни такомиллаштириш долзарб аҳамият касб этмоқда.
Фарғонанинг экотуристик салоҳияти кундан-кунига, йилдан-йилга тобора ошиб, саёҳатчиларни, зиёратчиларни ўзига жалб этиб келмоқда. Айниқса, кейинги вақтларда вилоятда яшил майдонлар сони янада ортиб, боғ-роғлар кўпаймоқда. Ҳудудларга минглаб мевали ва манзарали дарахт кўчатлари экилиб, бу заминни янада кўркам ва обод манзилларга айлантирмоқда.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Иқтисодиётни юксалтириш, аҳоли турмушини яхшилаш, озиқ-овқат хавфсизлигига эришиш фидокорона ва машаққатли касб эгалари – деҳқон, фермер, боғбон, чорвадор, сувчи, агроном ва механизаторлар меҳнати орқали барпо этилади. Уларнинг матонатли меҳнати туфайли эл дастурхони ҳамиша тўкис бўлади.
«Иссиқ жоннинг иситмаси бор» деганларидек бирор енгилроқ хасталик етса дарров дорихонага югурамиз ва сотувчининг маслаҳати билан ҳам укол-дорилар олиб келиб қўшни ҳамширани чақирамиз.
Қорақалпоғистон Республикасида жойлашган «Жанубий Устюрт» миллий табиат боғида ҳар йили куз ва баҳор мавсумида қушлар, ҳайвонлар ва ўсимликларнинг соноғи амалга оширилади.
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
Ўз вазифамга кўра қўриқхона ҳудудини назорат қилиб айланиб юрарканман, икки томонини бутазорлар қоплаган тор сўқмоқлардан бирида икки ноёб қушнинг қанотларини кенг ёйиб рақсбоп ҳаракатлар қилаётганини кўриб қолдим. Панароққа ўтиб дурбинда эътибор билан кузатдим. Бу ер юзида тобора камайиб бораётган ноёб йўрға тувалоқ экан.
