Оилада мaънaвий-axлoқий иқлим мўътaдиллиги
Уни барқарорлаштиришда нималарга эътибор қаратиш зарур?
Ўзбек жамияти ҳақида гап кетганда, европа бизнинг оила анъаналаримизга, қадрият, авлоддан-авлодга ўтиб келаётган, ришталарни мустаҳкамловчи тушунчаларимизга ҳавас билан қарайди, деб мағрурланишга ўрганиб қолганмиз.
Ўзбекнинг мақоли: «От айланиб қозиғини топади», дейди. Лекин бизнинг таълим-тарбия отимиз узлуксиз айланмоқда. Бир италиён Монтессори, ... кейин корейс, энди фин услубиётига бошини уриб кўрмоқда. Ҳозиргина ўқиб қолдим, Саудия Арабистони таълимини андоза қилишар эмиш...
Бундан роппа-роса уч йил муқаддам Микако Сугаваранинг қизиқарли тақдири ҳақида газетамизда ёзган эдик. Яқинда яна унинг хонадонида меҳмон бўлдик, дилдан ўтган суҳбатимиз таассуротларини сизларга ҳам илиндик.
Бугунги кунда ёш оилаларни қўллаб-қувватлаш мақсадида кўплаб ипотека кредитлари, субсидиялар ажратилмоқда. Шу ўринда савол туғилиши табиий: кимлар ёш оила ҳисобланади? Таҳририятимизга келган кўпгина саволлардан кўриниб турибдики, ёш оилалар рўйхатига кириш учун ёш чегараси кўпчиликка маълум эмас.
Болалигимизда бирон хато иш қилиб қўйсак ёки бола тегиниши мумкин бўлмаган нарсага тегинсак, тунлари ухламасак, овқатланмасак ота-онамиз, бобо-бувиларимиз бизни тез ухлатиш, тезда овқатлантириш ё жим қилиш мақсадида «тез ухла, йўқса, ола бўжи сени опкетади», «овқатингни емасанг, доктор келиб писса қилади», «қулоқсиз болаларни «баба» «ҳамм» қилади»... каби усуллардан фойдаланишарди.
Нафақат инсон, балки борлиқдаги барча мавжудотлар ўзаро жуфт ҳолда ҳаёт кечиради. Жонзотларнинг бу тарздаги ижтимоий фаолияти оила деб аталувчи мустаҳкам ришта воситасида боғлангандир.
Оилага, ёшларнинг никоҳига эътибор қаратган жамиятда доимо соғлом муҳит ҳукм суради, тинч-тотув оилада файз, барака бўлади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда оила қурган кишилар агар фақир ва камбағал бўлсалар, уларни бой қилиб қўйишини ваъда қилган.
Олой бозори ёнида жойлашган редакциямиз эрта тонгданоқ одамлар билан гавжум бўларди. «Келган одамларни яхши кутиб олинглар, ахир улар бизга, нон кўтариб келгандек азиз», – дердим мен ҳар гал.
Мамлакатимизда сўнгги йилларда хотин-қизларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини таъминлаш, оила институтини ҳар томонлама мустаҳкамлаш бўйича салмоқли ишлар олиб борилмоқда.
«Агар ўғилни ўқитсанг бир кишини ўқитган бўласан, аммо қизингни ўқитсанг бутун бир жамиятни ўқитган бўласан», дейди доноларимиз. Дарҳақиқат, ўғил болалардан ҳам кўра қизларни ўқитиш нақадар жиддий масала эканини бугун кўпчилик англамоқда.
Эсини танибдики, отаси унга нисбатан жуда қаттиққўл эди. Арзимаган нарсага ҳам танбеҳ бераверар, унинг ҳар бир ҳаракатини эътибор билан кузатарди. Қизгина падарини дугоналарининг оталари билан солиштириб, бир куни ҳатто онасига йиғлаб арз қилганди:
Оқила ва покдомон аёллар истиқомат қиладиган хонадонлардаги файз ва осойишталикни бирор нарсага тенглаштириб ёки қиёслаб бўлмайди. Чунки унда қандайдир илоҳийлик, ҳар қандай шароит ва вазиятда ҳам одамни суяйдиган ҳикмат бор.
Расмий статистикага кўра 2022 йилнинг 1 апрель ҳолати бўйича Навоий вилоятида 1318 та никоҳ қайд этилиб, 347 та оила барбод бўлган. Ўзаро тақсимланганда бу ҳар тўртинчи никоҳ келишмовчилик ва турли низолар ортидан бекор бўлиши демакдир...
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.