Жума
28-Март 2025
Пойтахтимизда Ўзбекистон Республикаси Президентининг ўз лавозимига киришишига бағишланган тантанали маросим бўлиб ўтди ва унда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан мамлакатимизнинг келгуси беш йилга мўлжалланган устувор йўналишлари тақдим этилди. Айтиш жоизки, бу воқеани Ўзбекистоннинг эртанги кунига бефарқ бўлмаган ҳар бир ҳамюртимиз катта қизиқиш билан кузатгани шубҳасиз.
Cўнгги йилларда экотизимнинг бузилиши об-ҳавонинг ўзгаришига сабаб бўлмоқда. Ёз ойлари жуда иссиқ, қиш эса кучли совуқ ҳаво оқими билан келмоқда. Боз устига ёғингарчилик миқдори камайиб, мавсумий ёғиш вақтида ҳам ўзгаришлар бўлмоқда. Бундай ҳолатлар одамларни об-ҳаво маълумотларини мунтазам кузатиб боришга ундайди.
9 ноябрь куни БМТ доиравий конвенсиясига аъзо мамлакатларнинг XXVI сессиясидаги иштироки доирасида Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ўринбосари Aзиз Aбдуҳакимов юртимиз номидан миллий баёнотни ўқиб эшиттирди.
Юртимиз бўйлаб «Яшил макон» лойиҳаси бўйича турли дарахт кўчатлари экиш ишлари тобора қизғин тус олмоқда. Ёшу қари бу ишга бажонидил ҳисса қўшиб, атрофимизда яшил олам кенгайиши учун ҳаракат қилмоқда.
Халқпарварлик тушунчаси аслида, инсонийлик мезонидан келиб чиқади. Давлатимиз раҳбари илк маротаба президентлик фаолиятини бошлаганидаёқ, ҳақнинг розилигини олиш, инсонларнинг дард-у ташвишларини ўйлаб яшаш одамийликнинг энг олий мезони эканини эътироф этиш билан жадал ишга киришгани ёдимизда.
.jpg )
«Ер, ер ости бойликлари, сув, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси ҳамда бошқа табиий захиралар умуммиллий бойликдир, улардан оқилона фойдаланиш зарур ва улар давлат муҳофазасидадир.» Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, 55-модда.
Дарахт экиш – қадим замонлардан бошлаб инсон наздида энг эзгу амаллардан бири ҳисобланган ва энг бебаҳо истак-хоҳишларнинг рамзи бўлиб келган. Шунинг учун дарахт ҳамиша мифология, динлар, ҳунар ва турли элатлар адабиётида ҳам ҳурмат-эҳтиром билан тилга олинади. Барча миллат ва элатларнинг ижодиётида доим яшил бўлган дарахт абадий ҳаёт, янгиланиш тимсоли бўлиб келган.
Ўтган ҳафта пойтахтимиз ва юртимизнинг бошқа ҳудудларида кузатилган аномал ҳодиса – чанг-қум бўрони аҳоли соғлиғининг ёмонлашуви, энергетика, транспортда ҳаракатланиш, ахборот телекоммуникация соҳаларига жиддий салбий таъсир кўрсатди. «Ўзгидромет» хабарига кўра, чанг-қум кўтарилиши билан боғлиқ бундай кучли даражадаги табиат ҳодисаси 150 йилдан бери кузатилмаган.
Дунёнинг турли бурчакларида жойлашган камида олтита шаҳар иқлим ўзгариши сабабли 2030 йилгача тўлиқ ёки қисман сув остида қолиши мумкин. Бундай маълумотларни Climate Central нотижорат ташкилоти прогнозларига таяниб The India Times нашри келтириб ўтди.
Амстердамда ёғочдан уй қуриш мажбурий қилиб қўйилди. Бундан мақсад, ишлаб чиқариш чоғида кўп миқдорда углерод гази ажралиб чиқадиган пўлат ва бетон каби зарарли материаллардан фойдаланишни камайтиришдир.
Замонавий томчилатиб суғориш усули 1960 йилда Германияда пайдо бўлиб, у ерда ер ости суғориш учун лойли қувурлардан фойдаланилган. 1913 йилда Колорадо университети (АҚШ)да сув сатҳини кўтармасдан илдиз зонасига сув етказиб беришга муваффақ бўлишган.
Шу кунларда хазонларни ёқмаслик, бунинг оқибатида атроф муҳитга етадиган зарар ҳақида бот-бот гапиряпмиз, ёзяпмиз. Амалда эса ҳудудларда баргларни бир ерга тўплаб ўт қўйиб, ёқиб юбориш ҳоллари давом этаверади. Чунки биз бу ишимизнинг қанчалар хавфли эканлигини ёки англамаймиз, ёки бир мен ёқмаганим билан бирор нима ўзгарармиди, деган бепарволик кайфиятидамиз.
Қарийб ўн йилдан буён ўтказиб келинаётган ўзига хос китобхонлик байрами бу йил ҳам ёшлар учун қизиқарли ва ҳар томонлама фойдали бўлди. «Infolib uzbekistan-2021» Х Миллий ахборот-кутубхона ҳафталиги мамлакатимизда китобхонлик эзгу анъанаси изчил давом этаётганини намоён этмоқда.
Кеча қизиқ ҳолат кузатилди. Дастлаб, цитрус мевалари арзонлашган бўлса керак, деб банан олиш учун супермаркетга кирдим. Гўшт ва цитрус мевалар ҚҚСдан озод қилинди-да.
Ҳар доимгидек ишхонадан чиқиб университетимиз томон йўл олдим. Газетамизнинг кейинги сони учун бир нималарни хаёл қилиб автобус бекатига етиб келганимни ҳам сезмай қолибман. Атрофда одамлар гавжум.
Дунёнинг турли бурчакларида жойлашган камида олтита шаҳар иқлим ўзгариши сабабли 2030 йилгача тўлиқ ёки қисман сув остида қолиши мумкин. Бундай маълумотларни Climate Central нотижорат ташкилоти прогнозларига таяниб The India Times нашри келтириб ўтди.
Амстердамда ёғочдан уй қуриш мажбурий қилиб қўйилди. Бундан мақсад, ишлаб чиқариш чоғида кўп миқдорда углерод гази ажралиб чиқадиган пўлат ва бетон каби зарарли материаллардан фойдаланишни камайтиришдир.
Экологик мувозанатни сақлаш табиат ва инсон ўртасидаги нозик муносабатларни англашни талаб қилади. Бунга атроф-муҳит ифлосланишининг олдини олиш, биохилма-хилликни ҳимоя қилиш ва ресурслардан оқилона фойдаланиш киради.
БМТ таҳлилларига кўра, 2050 йилга бориб дунё аҳолисининг 68 фоизи шаҳарларда яшай бошлайди. Ҳаётимизга иқлим ўзгариши таъсири эса ортиб боряпти. Шаҳарларга ҳамма сиғиши мумкин, лекин кислород ҳаммага етиши, экологиянинг аҳволи хароб бўлмаслиги учун нималар қилишимиз керак?
«Японияда озода ҳаёт тарзига тез кўникасан» – ижтимоий тармоқда бу фикрни ўқиб, хаёлимда болалик, ўсмирлик йилларим билан боғлиқ хотиралар жонланди: эрта баҳордан то кеч кузгача тонг ғира-ширасида Марғилоннинг деярли барча маҳаллаларидаги дарвозалар очилиб, кўчаларга сув сепилиб, деворларнинг тагигача қиртишлаб супуриларди.
«Зарафшон» миллий табиат боғи Ўзбекистоннинг қушлар яшаши учун энг қулай ҳудудлари рўйхатига киритилган. Аммо бу ҳудуднинг қушлар учун чинакам шундай масканга айланиши шу атрофда яшовчи қишлоқ аҳолисининг экологик ҳолатига, экологик маданиятига боғлиқ.
Ўзбекистонда йилига 14 млн тонна чиқиндилар ҳосил бўлади, лекин уларнинг атиги 4-5 фоизи қайта ишланади. Чиқинди полигонларидан 7 миллион тоннадан зиёд иссиқхона газлари атмосферага чиқади, 43 минг тонна заҳарли филтратлар ер остига сингади. Чиқиндиларни қайта ишлаш орқали эса унинг ҳам табиатга таъсирини камайтириш, ҳам фойда олиш мумкин.