Пайшанба
23-Октябр 2025
.jpg )
Дунёда пандемия тарихидаги янги рекорд ўрнатилди, дея хабар бермоқда Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти. Куни кеча дунё бўйича қарийб 3 миллион 160 минг кишида коронавирус инфекцияси аниқланган. Энг ёмони, кўрсаткичлар бир кун аввалги ҳолатга нисбатан яна 1 миллионтага кўплигидир.
Ўрта Осиёда арпабодиён кенг кўламда етиштирилиб, меваси зиравор сифатида ишлатилади.
Ҳажми жиҳатдан кичик бўлган ёнғоқлар инсон организми учун фойдали микроэлементларга бойдир. Унинг таркибида озиқлантирувчи моддалар ҳамда бактерияларни тўйинтирувчи манба мавжуд.
Ўзининг мазали таъми билан дастурхонимиз таомномасидан ўрин олган ошқовоқ кўплаб қимматли микроэлементларга эга. Таркибида ҳазм қилишни яхшилайдиган ва иммунитетни кўтарадиган витаминлар мавжуд. Бундан ташқари, кўп миқдорда қимматбаҳо толалар, каротин ва пектин моддалари, шунингдек, инсон саломатлигига ижобий таъсир кўрсатадиган минераллар ҳам бор.
.jpg )
ЎРВИ – ўткир респиратор вирусли инфекциялар ҳар бир киши ҳаётида камида бир марта бўлсада чалинадиган энг кенг тарқалган юқумли касалликлардан. Халқ орасида оддийгина шамоллаш деб аталадиган ЎРВИ нафас йўлларининг шиллиқ қаватига таъсир қилувчи вирусларни келтириб чиқарадиган, ўткир юқумли касалликлар гуруҳидир.
Муддати ўтаётган ўсимлик ва сабзавот маҳсулотларини ҳайвонларга озуқа сифатида бериш керак. Бундай услублардан фойдаланиш полигонларга юборилаётган озиқ-овқат маҳсулотлари чиқиндилари миқдорини 60 фоизга камайтириш имконини беради.
Aнорнинг беш юздан зиёд, баъзан мингтагача донаси бўлади ва бу ҳосилдорлик рамзи ҳисобланади. Унинг таркибида C ва Б витаминлари бор. Уруғи эса Е витаминига эга. Шарбатида кўплаб аминокислоталар мавжуд.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, ҳозирги кунда дунёда 2 млрд. инсон темир моддаси, А витамини каби одам организми учун ўта зарур бўлган органик микроэлементларни талаб даражасида истеъмол қилмайди.
Агар сиз терингиз соғлом ва силлиқ бўлишини ҳоҳласангиз, лимонни меъёрида доимо истеъмол қилиб юринг. Лимон терини силлиқлаштиради, доғларни кеткизади ва ушбу цитрус мева шарбатидан юз учун фойдали енгил тоник тайёрласа ҳам бўлади. Агар чандиқларга узоқ муддат мунтазам равишда лимон шарбати суриб турилса, улар унча кўзга ташланмайдиган ҳолатга келади.
Ибн Сино «Тиб қонунлари» асарида қизилча (қизил лавлаги)нинг фойдали хусусиятларига баҳо бераркан, «у жигар ва талоқдаги зарарли тиқинларни очувчи, буйрак ва қовуқ касалликларида ҳамда бавосирда шифо бергувчидир» дея ёзади.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан ўтказилган текширувларга кўра, COVID-19 бошқа ёндош касалликлар, жумладан инфаркт ва инсультни бошдан ўтказган беморларда оғир ўтаётгани барчамизга сир эмас. Кўпчилик беморлар бу касалликни бошларидан ўтказгач кейин қандай яшашлари, қандай овқатланишлари кераклиги ҳақида ўйлаб қолишади. Шу ўринда алоҳида таъкидлаб айтиш лозимки, ҳозирда инсонлар ҳаётига таҳдид солаётган коронавирус касаллиги фақатгина ўпкани зарарламай, юрак-қон томир тизимини, бош мия, буйраклар ва овқат ҳазм қилиш аъзоларига ҳам шикаст етказаётганини мутахассислар таъкидлашмоқда.
Тождор вирус тажовузи яна ортиб бормоқда. Касалланаётган ҳамда бу бедаво дарддан ҳалок бўлаётган ҳамюртларимиз сони ошса ошяптики, камайгани йўқ.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан ўтказилган текширувларга кўра ҳар бир киши чалиниши мумкин бўлган COVID – 19 касаллигига табиблар чалинишмаётган экан. Бунинг сири нимада?
Табобатда жийданинг меваси, барги, пўстлоғи, елими ва илдизидан Ибн Синогача ҳам, ундан кейин ҳам баракали фойдаланилган. Ибн Сино сафро ҳайдашда, иссиқдан бўлган йўталда, қусишни тўхтатишда, ичаклар яллиғланиши ва ич кетишининг олдини олишда фойдаланган. Халқ табобатида жийда меваси ва унинг дамламаси болалардаги ич кетиш, нафас йўллари, меъда-ичак хасталикларида тавсия этилади.
Чилонжийданинг асосан барги ва меваси бир қатор хасталикларга даво бўлади. Танасининг пўстлоғида ошловчи моддалар ва пептид алкалоидлар, баргларида оғриқ қолдирадиган моддалар, аскорбин кислота, қатронлар, гликозидлар, мевасида анчагина қанд моддалари, витамин С, данагининг мағзида 33 фоизгача қотмайдиган ёғ бўлади.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Дошқозондаги ошдан қолган қоп-қора ёғни чўмичда пластик идишга қуяётган ошпазга «Буни нима қиласиз?» дея савол бердим. У «Шуниям билмайсанми?!» дегандай энса қотириб жавоб қайтарди:
Ўтган ҳафтада ҳукуматнинг тегишли қарорига мувофиқ рецепт билан бериладиган дориларни электрон рецепт асосида тайинлаш тартиби белгиланди.
Замонавий ҳаёт ритми биздан тезкорликни талаб қилаётгани бор гап. Улар орасида энг оммабопи – тез тайёрланадиган егуликлар (фаст-фуд) ва қайта ишланган саноат маҳсулотлари эканлиги ҳам ҳақиқат.
Тан саломатлигига иккита ҳапдори билан эришиб бўлмайди. Аввало, инсон соғлом овқатланиши, озода турмуш тарзи, бадантарбия ва замонавий тиббиёт уйғунлиги билан ҳамоҳанг яшамоғи лозим.
Бугун кундалик турмушимизда пластикдан қочиб қутула олмайдиган ҳолатга келдик. У қўлимиздаги идишларда, бозор сумкаларимизда, ҳатто озиқ-овқатимизда ҳам бор.
