Пайшанба
11-Декабр 2025
Мамлакатимизда қарийб бир миллион гектар сув-ботқоқ ҳудудлар ва 500 дан ортиқ кўллар мавжуд. Ушбу ҳудудлар ўсимлик ва ҳайвонот дунёсига бой. Мамлакатимиз ҳудуди орқали кўчиб юрувчи қушларнинг кўплаб турлари учун сув-ботқоқ ҳудудлар қулай қўнимгоҳ бўлиб хизмат қилади.
Қуёшли Ўзбекистонимиз катта миқдордаги қайта тикланадиган энергия салоҳиятига эга ҳудудлардан. Юртимизда қуёш энергиясидан фойдаланадиган технологиялар катта истиқболга эга. Қайта тикланадиган энергиянинг ушбу туридан бутун мамлакат ҳудудида йил давомида фойдаланиш мумкин.
Туризм дунё мамлакатларида миллий иқтисодиётга салмоқли даромад келтирувчи соҳалардан бири ҳисобланади.
Тўқсонинчи йилларнинг охиригача мамлакатимизнинг кўп ҳудудларида газ тақчил бўлиб, қувурлар кесиб сотиб юборилди. Ўша қувурларни кесиб сотиб, бола-чақасига едирганлар ҳозир орамизда тирик юришибди.
Сув – сайёрамиздаги барча тирик мавжудотлар учун тириклик манбаи. Шу билан бирга, улкан сув ҳавзалари ҳамда сув-ботқоқ ҳудудлар минглаб жонзотларнинг яшаш маскани ҳамдир.
Ер, сув, ҳаво, инсон ва бошқа тирик мавжудотлар она табиатимизни ташкил этувчи ресурслардир. Уларнинг бир-бири билан бевосита ва билвосита алоқалари умумий манфаатлар учун асос бўлиб хизмат қилади.
Қишнинг қорли-қировли кунлари ортда қолишига ҳам бир ойдан камроқ вақт қолди. Вақт – оқар сув, бир нафасда ўтиб кетганини билмай ҳам қоласан. Буёғи остонамизда баҳор турибди. Айрим ҳудудларда бойчечаклар бўй кўрсатди.
Пекин университети тадқиқотчилари – илмий ходим Йи Янг ва профессор Сяодонг Сонг нуфузли Nature Geoscience журналида ўз тадқиқотлари натижаларини чоп этганларидан сўнг, матбуотда Ер ядроси айланишдан тўхтаб қолгани ҳақида хабарлар ва шов-шувлар кўпая бошлади. Аслида нима бўлмоқда? Ҳозир шуни қисқа ва содда тарзда тушунтиришга ҳаракат қиламан.
«Яшил макон» умуммиллий лойиҳаси доирасидаги кўчат экиш тадбирларида юртимизнинг турли ҳудудларига жами юз миллион тупдан ортиқ павловния дарахти кўчатлари ўтқазилди. Олимларнинг эътироф этишича, атмосфера мусаффолиги, тупроқ таркиби, зараркунандаларга қарши кураш тизими ва шаҳарлар экзотикасини кўркамлаштиришда мазкур дарахт экотизм учун жуда самарали ҳисобланади.
Она табиат! Биз доим шу жумлани бот-бот такрорлаймиз. Балки, табиатга нисбатан «она» дея мурожаат қилишимиз, аслида Яратганнинг инсон зотига кўрсатган марҳамати эҳтимол.
Она Ер, зилол сув, мусаффо ҳаво, гўзал табиатни асрашга, улардан оқилона фойдаланиш, табиатга эҳтиёткорона муносабатда бўлиш, флора ва фауна оламини асраб-авайлаш, бетакрор гўзалликни келажак авлодга бус-бутунлигича етказишга ҳар биримиз масъулмиз.
Бугунги кунда эрозия, зичланиш ва шўрланиш органик ва озуқавий моддаларнинг ювилиб кетиши, кислоталаниш, ифлосланиш ва ер ресурсларини бошқаришнинг беқарор амалиёти билан боғлиқ бўлган бошқа жараёнлар туфайли дунёда тупроқнинг 33 фоизи деградацияга учрамоқда.
Бугунги кунда европаликлар қайта тикланувчи энергия манбаларидан фойдаланиш бўйича дунёни ортда қолдирмоқда. Қўҳна қитъа қуёш ва шамол қувватидан иссиқлик ҳамда электр энергиясини олиш, ушбу ресурсларни оқилона тақсимлаш ва сақлаш бўйича илғор тажрибага эга.
Ҳайвонларни мўйна учун кўпайтириш ва сақлаш дунёга машҳур брендлар томонидан ҳам қораланмоқда. Кийим-кечак бўйича таниқли брендларнинг деярли барчаси табиий мўйналардан фойдаланиб коллекциялар яратишдан аллақачон воз кечган. Бунинг эса ўзига хос ва ниҳоятда жиддий сабаблари бор.
Ҳудудимизга яна аномал совуқ ҳарорат қайтаётганлиги сабабли Ўзбекистон экологик партияси олимлар корпусининг қишлоқ хўжалик соҳасида фаолият кўрсатаётган тадбиркорларимиз, фермеру-деҳқонларимизга умуман барча халқимизга фойдаси тегиши мумкин бўлган иккинчи тавсияни-яъни боғларимизни асраш бўйича амалий тадбирлар юзасидантаклифларимизни бермоқчимиз.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
Ўз вазифамга кўра қўриқхона ҳудудини назорат қилиб айланиб юрарканман, икки томонини бутазорлар қоплаган тор сўқмоқлардан бирида икки ноёб қушнинг қанотларини кенг ёйиб рақсбоп ҳаракатлар қилаётганини кўриб қолдим. Панароққа ўтиб дурбинда эътибор билан кузатдим. Бу ер юзида тобора камайиб бораётган ноёб йўрға тувалоқ экан.
Сир эмаски, бир неча йиллардан буён мамлакатимизда экотуризмни ривожлантириш ҳақида кўп гапирилиб келинмоқда.
Табиат сир-синоатларга тўла. Она бургутларнинг бўлажак фарзандларига ота танлаш жараёни ҳам жуда ҳайратланарли кечади.
Ўзбекистон ва Тожикистон мактаб ўқувчилари иштирокида «Зарафшон дарёси. Умумий экотизим – умумий ғамхўрлик» халқаро экомарафони ўтказилди.
