Пайшанба
23-Октябр 2025
Бугун мутолаа маданиятининг сусайиши дунё миқёсида томир отгани айни ҳақиқат. Айниқса, янги асрда инсоният бу борада «рекорд»га эришди. Ушбу муаммо умумий миқёсда аср табиати ҳамда одамларнинг вақтга муносабати билан боғлиқ бўлса, ажаб эмас. Негаки...
Ўзбекистон Миллий университетида «Китобхон талаба» кўрик-танлови ўтказилди. Унда талабалар «Китоб — тафаккур хазинаси», «Энг фаол бадиий асарлар тарғиботчиси», «Асарлардан видеолавҳалар», «Ижодкор талаба», «Асарлардан яралган наволар» йўналишлари бўйича ўзаро баҳслашди.
Болалигимда Омон амакимнинг достонларни қўшиқ қилиб ўқиганини кўп кўрганман. Уларнинг аксарияти қаҳрамонлик эпослари эди. «Рустамхон», «Муродхон», «Эрали ва Шерали», «Кунтуғмиш», «Қундуз билан Юлдуз», «Авазхон», «Равшанхон», «Гўрўғли», «Алпомиш» каби достонлар, «Қизил олма» туркумидаги ўзбек халқ эртаклари...
Китоб байрамининг қанчалик катта хурсандчилик эканини, менимча, китобга ошно ҳар бир киши яхши тушунади.
Бундан икки йил илгари, айни ёз чилласида Қўшработ тумани марказида тадбиркорликни янада ривожлантириш масалаларига бағишланган катта йиғилиш бўлган эди.
Китобхонликни шакллантириш учун оила давраси ва боғчалар катта аҳамиятга эга. Аввало, ота-онанинг ўзи китобхон бўлиши, китоб ўқиб, ундаги айрим ҳолатларни гапириб бериши лозим. Шундагина маърифатли оила шаклланади.
Ҳаётда номуҳим нарсанинг ўзи йўқ. Инсонга аввало саломатлик, таом, билим, сўнгра оиласи, қавм-қариндошларининг фаровон турмушини таъминлайдиган қулайликлар, хуллас, барча-барчаси муҳим.
«Шаҳримизда янги китоб мажмуаси очилганини эшитиб, фарзандларим билан дарров ўша ерга ошиқдим.
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси тавсияси билан «Сени яхши кўрамиз, Ўзбекистон!» номли китоб дунё юзини кўрди. Ёзувчилар уюшмасида ушбу китобнинг тақдимоти ўтказилди.
Бир мамлакатда улкан бир кутубхона бор. Унинг биноси биз кўрган иморатларга ўхшамайди — тўртбурчак эмас, тарвузнинг бир палласи каби ярим шар шаклида, аммо қиррадор. Тунлари бу қирралар бўйлаб терилган электр чироқларининг нури жилва қилади, кутубхона бамисоли олтин узукка қўйилган олмос кўз янғлиғ шуъла сочади.
Бугун қайси газета-журнални варақламанг, қайси теле ва радиоканалга юз буриб, қулоқ тутманг, бир мавзуга кенг ўрин бериляпти: одамларни китобга қайтариш, мутолаа маданиятини юксалтириш, китобхонликни кучайтириш. Тўғри, мавзу янгилик эмас, лекин бугун ушбу масала кун тартибига долзарб муаммо сифатида чиқаётганига етарлича асослар бор.
«...Бомба портлади. Бироқ Оллоҳ суйган бандасини ҳаётдан маҳрум этиш одамзоднинг қўлида эмас. Элим деб, юртим деб ёниб яшайдиган инсонлар мангуликка дахлдор.
Бугун реклама айвонларини турли дори-дармон воситалари, чақалоқлар тагликлари-ю айрим озиқ-овқат маҳсулотлари забт этяпти. Худди ана шу маҳсулотлар пештахталарда анча бозоргир экани ҳам сир эмас. Тарғиб қилинаётган маҳсулотнинг сифати-ю фойдаси ҳақида ўйлаб ҳам ўтирмай, керак бўлса-бўлмаса, сотиб олиб, «ғамлаб» қўяётганлар ҳам топилади. Демак, тарғиб қилинса, ҳар қандай маҳсулот, истаймизми-йўқми, одамлар эътиборида юқори ўринга чиқади. Бугунги замоннинг инкор этиб бўлмас ҳақиқати шу.
Зуҳра АШУРОВА, Ўзбекистон халқ артисти
Болалигимда кўп бадиий асарлар ўқиганман. Шеърий китобларни жуда яхши кўраман. Мактаб давримизда синфдошлар ва оила даврасида ким кўп китоб ўқиш ўйнардик. Янги асар чиққанини эшитсам, «олиб беринг», деб дадамни ҳол-жонига қўймасдим.
Мени бир муаммо доим ўйлантиради: биз кўчага чиққанда уйимиздаги боламизга, албатта, бирон ширинлик кўтариб келиш ўрнига боланинг савияси ва қизиқишидан келиб чиқиб, бирор фойдали китоб олиб келишга қачон одатланамиз экан-а? Афсуски, бу бизда ҳали одат тусига киргани йўқ. Болаларга кийим-кечак, ўйинчоқ каби нарсаларни олиб берамизу, кўчадан китоб кўтариб келмаймиз.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
«Мени ташвишга солаётган масала – ёшларимизни касб-ҳунарли қилиб, доимий даромад топиши учун шароит яратиш. Агар буни тўғри йўлга қўйсак, маҳаллада камбағал ва ишсиз қолмайди».
Шавкат МИРЗИЁЕВ
Китоб ўқимаган, китобга ошно бўлмаган бола – бугунги ахборот асрида, билим ва технологиялар даврида «замонавий қул»га айланади. Мактаб кутубхоналарининг бой бўлиши, ўқувчи-ёшларнинг чинакам китоб мутолаасига одатланиши ана шундай улкан муаммога қарши муносиб ечим бўлиши шубҳасиз.
Юртимиз бўйлаб V республика «Китобхонлик ҳафталиги» бошланди
Жиноий жазолар нафақат жазолаш, балки шахсни тузатиш ва жамиятга қайта мослашиш жараёни сифатида ҳам қаралиши керак. Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги Ўзбекистон Экологик партияси фракциясининг йиғилишида муҳокама қилинган янги қонун лойиҳаси айнан шу тамойилга асосланган. Унга кўра, маҳкумлар ўз устида ишласа, хусусан, китоб ўқиб, имтиҳон топширса, жазо муддати қисқартирилади.
«Боболаримиз китоб топишга қийналар эдилар: ҳозир эса биз китоб танлашга қийналамиз. Мутолаа учун жуда зийрак бўлмоқ керак».
