Душанба
08-Декабр 2025
Экологик муаммоларнинг олдини олиш мақсадида чиқиндиларни бошқариш, атроф-муҳитга зарар етказмаган ҳолда йўқ қилиш, қайта ишлаш бугунги куннинг энг долзарб вазифаларидан саналади.
Шамол энергетикаси барқарор энергия манбаларига ўтишда катта аҳамиятга эга. Лекин унинг атроф-муҳитга таъсирини минималлаштириш ниҳоятда муҳим.
2025 йил 7 февраль куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон – 2030» стратегиясини «Атроф-муҳитни асраш ва «яшил иқтисодиёт» йилида амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисидаги Фармони қабул қилинди.
«Сомон йўли» галактикасининг ўзида 200 миллиард юлдуз бор. Қуёш – саноқсиз юлдузлардан биттаси ва у бизга энг яқини ҳисобланади.
Экологик вазиятни яхшилаш мақсадида Тошкентнинг «яшил белбоғи» ташкил этилмоқда. Ёшлар боғи шу яшил ҳалқанинг муҳим бўғини бўлади.
Маълумки жорий йил 24 ноябрдан 5 декабргача Самарқанд шаҳрида Йўқолиб кетиш хавфи остида турган ёввойи фауна ва флора турларининг халқаро савдоси тўғрисидаги конвенция (CITES) Томонлар конференциясининг (COP20) 20-йиғилиши бўлиб ўтади.
Йўқолиб кетиш хавфи остида турган ёввойи фауна ва флора турларининг халқаро савдоси тўғрисидаги конвенция (CITES) доимий қўмитасининг 78-йиғилиши бўлиб ўтмоқда. Мазкур халқаро анжуманда Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазири Азиз Абдуҳакимов ҳам иштирок этмоқда.
Пластик чиқиндилар бугунги куннинг энг долзарб экологик муаммоларидан биридир. Пластик кўп функцияли ва арзон материал сифатида қадоқлаш ва тўқимачиликдан тортиб қурилиш ва тиббиётгача бўлган кенг соҳаларда қўлланилмоқда.
«Ўзбекистон – 2030» стратегиясида белгиланган вазифаларни жорий йилда амалга ошириш бўйича давлат дастури лойиҳаси экологияга доир ҳамма соҳани камраб олгани билан аҳамиятлидир. Уни ҳаётга татбиқ этишда, амалга оширишда ва режа ишлаб чиқишда яшил томойиллар асосида тажриба тариқасида бешта туман қаторида Амударё тумани ҳам борлиги қувонарлидир.
Аҳоли муаммолари тингланди, ижтимоий аҳвол ўрганилди
«Ўзбекистон – 2030» стратегиясида сувни тежайдиган суғориш технологияларини жорий қилишни 2030 йилгача 2 миллион гектарга, жумладан, томчилатиб суғориш технологиясини 600 минг гектарга етказиш белгиланган.
Мактаб билан уйимиз ораси унчалик узоқ эмас. Битта тўғри кўчадан юрилса, бўлди. Беш дақиқага қолмай етиб борамиз. Кўчанинг ўнг юзида чиройли қилиб қурилган дўкон, новвойхона, дорихона бор. Дорихонанинг рўпарасида водопровод бўлиб, тез-тез жўмраги бузилиб қолади. Дорихонага келган харидорлар менга бу ҳолатга эътиборсиздай кўринади.
Мамлакатимиздаги ишлаб чиқариш корхоналари аҳолини иш билан таъминлаётгани, маҳсулот ишлаб чиқаришга ҳисса қўшаётгани албатта ижобий ҳодиса. Бу мамлакат иқтисодиётига салмоқли фойда келтиради.
Яшил иқтисодиёт модели қайта тикланадиган энергия манбаларига ўтиш, ресурсларни самарали бошқариш ва чиқиндиларни камайтириш орқали иқлим ўзгаришига қарши самарали курашишнинг муҳим воситаси ҳисобланади.
Чиқиндилар экотизимнинг барча қатламларига бирдай зарарли таъсир кўрсатувчи муаммо бўлиб турибди.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Тоза ҳаво бугунги кунда нафақат юртимиз, балки бутун дунё мамлакатларининг оғриқли муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда. Ҳар бир давлатда демографик кўрсаткичлар ўсиб боргани сайин тоза ҳаво масаласи ҳам кўндаланг муаммога айланмоқда.
Тошкент шаҳрида бир неча ҳафтадан буён давом этаётган ҳаво ифлосланиши фонида сунъий ёмғир ёғдириш масаласи яна муҳокамалар майдонига чиқди. Тўғри, юртимиз осмонида сунъий ёмғир ёғдириш ҳақида бир неча йиллардан буён айтиб келинади.
Қиммат техникалар эмас, табиий йўллар самарали ва зарарсиз
Инсониятнинг табиат билан муносабати асрлар давомида доимий мувозанатсизлик билан кечди. Замонавий глобализация даврида эса ноёб ўсимликлар ва жониворлар эндиликда фақатгина табиий бойлик эмас, балки халқаро бозорнинг қимматбаҳо маҳсулотига айланиб, бу мувозанатсизлик янада кучайишига сабаб бўлди.
Жорий йилнинг энг муҳим табиатни муҳофаза қилиш тадбирларидан бири бошланишига оз қолди – 24 ноябрдан 5 декабргача «Silk Road Samarkand» туризм мажмуаси йўқолиб кетиш хавфи остида турган ёввойи ҳайвон ва ўсимлик турлари билан халқаро савдони тартибга солиш тўғрисидаги конвенция томонлари конференциясининг 20-сессияcи – CITES CoP20 мезбони бўлади.
