Тозалик ва озодалик ойлиги Поклик – иймондандир
Бугун кўчаларимизда, боғ ва маҳаллаларда ободонлаштириш ишлари авжида. Бу манзара ўтмишдаги гўзал анъаналарни ёдга солади.
БатафсилЎтган 80 йил ичида Орол денгизи 1 миллиард тоннадан ортиқ сувни йўқотгани маълум бўлди.
1960 йиллардан бери қуриб бораётган Орол денгизи туби ер мантиясининг шишиши туфайли кўтарилишда давом этмоқда. Бу ҳақда Nature Geoscience нашрида эълон қилинган тадқиқотда айтилади.
Қайд қилинишича, ўтган 80 йил ичида Орол денгизи 1 миллиард тоннадан ортиқ сувни йўқотган (бу мисрдаги бир юз эллик хеопс пирамидаси оғирлигига тенг) ва бу худди пружина каби ер қобиғининг кўтарилишига сабаб бўлмоқда.
2016 ва 2020 йиллар оралиғида ўтказилган сунъий йўлдош ўлчовлари йилига ўртача 7 мм ўсадиган 500 км радиусли дўнгликни аниқлади.
Бу сувнинг йўқолган оғирлигини қоплаш учун Ер мантиясининг кўтарилиши туфайли содир бўлади. Қуриган денгиз тубининг кўтарилиши ўнлаб йиллар давом этмоқда.
Орол денгизи бир пайтлар Қозоғистон ва Ўзбекистон чегарасида жойлашган дунёдаги тўртинчи энг катта кўл эди. У асосан икки дарё – Амударё ва Сирдарёдан сув олган. 1960 йилларда пахта майдонлари ва чўлларни суғориш учун Амударё ва Сирдарёдан сувни буриш бўйича йирик лойиҳалар амалга оширила бошлади. Бу Орол денгизига сув оқимини кескин камайтирди.
Эски ва оқаётган каналлар, буғланиш ва норационал фойдаланиш оқибатида денгиз сувининг катта йўқотишлари содир бўлди.
2000 йилларга келиб, денгиз деярли бутунлай йўқ бўлиб кетди: сув сатҳи пасайди, шўрланиш кўпайди, экотизим бузилди. Денгизнинг йўқ бўлиб кетиши қурғоқчилик, чанг бўронлари ва ҳаддан ташқари ҳароратни келтириб чиқарди. Ҳаво чанг, тузлар ва пестицидлар билан тўлиб, астма, саратон ва сил каби касалликларнинг кўпайишига олиб келди. Ерлар деҳқончилик учун яроқсиз ҳолга келиб қолди.
2005 йилда Қозоғистоннинг «Кўк-Орол» лойиҳаси денгизнинг шимолий қисмини (Кичик Орол денгизи) қисман тиклаш имконини берди.
Ўхшаш мақолалар
Ҳашамат ва экзотика қурбонига айланаётган ҳайвонлар
Мамлакатимизда жорий йилнинг июнь-июль ойларида учта веб-платформа ва бир нечта ижтимоий тармоқ ўрганилганда 17 турдаги – жами 1300 дан ортиқ ҳайвонлар таклиф қилинган 544 та онлайн эълон қайд этилган.
Батафсил
Хўжайлида Экопартияга ишонч ошмоқда
Мамлакатимиздаги ҳар бир идора ва ташкилот фаолиятига баҳо берганда биринчи галда унинг халқ билан мулоқоти, муаммоларни ўрганиш ва уларни бартараф қилишдаги саъй-ҳаракатига эътибор қаратилади.
Батафсил
Кўп ўқилганлар
-
Тозалик ва озодалик ойлиги Поклик – иймондандир
Бугун кўчаларимизда, боғ ва маҳаллаларда ободонлаштириш ишлари авжида. Бу манзара ўтмишдаги гўзал анъаналарни ёдга солади.
-
Ҳашамат ва экзотика қурбонига айланаётган ҳайвонлар
Мамлакатимизда жорий йилнинг июнь-июль ойларида учта веб-платформа ва бир нечта ижтимоий тармоқ ўрганилганда 17 турдаги – жами 1300 дан ортиқ ҳайвонлар таклиф қилинган 544 та онлайн эълон қайд этилган.
-
Хўжайлида Экопартияга ишонч ошмоқда
Мамлакатимиздаги ҳар бир идора ва ташкилот фаолиятига баҳо берганда биринчи галда унинг халқ билан мулоқоти, муаммоларни ўрганиш ва уларни бартараф қилишдаги саъй-ҳаракатига эътибор қаратилади.
-
Экорейд Ваҳшиёна балиқ ови зарар 100 миллион сўмдан ортиқ
Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги табиий, ресурслар, ўсимлик ва ҳайвонот дунёсини асраш борасида доимий назорат олиб бормоқда. Назорат қанчалик кучли йўлга қўйилганига қарамасдан, соҳага оид ҳуқуқбузарликлар ҳалигача тугагани йўқ.
-
Сув бошидаги тежамкорлар
Ҳазорасп Хоразм вилоятининг кунчиқар дарвозасидаги туманлардан бири саналади. Айнан бу ердан воҳанинг барча туманларига оқиб борувчи сув тармоқлари бошланади. Шу боисдан бўлса керак ушбу ҳудудда ҳеч қачон сув танқислиги кузатилган эмас. Гарчи шундай бўлса-да ҳазораспликлар сувдан тежаб, оқилона фойдаланишга жиддий эътибор қаратиб келадилар.