ОИЛАНИ АСРАШ УЧУН НИМА ЕТИШМАЯПТИ?
Болаликда биринчи устозимиз қўлимиздан тутиб, ёзишни ўргатади. Алифбони танитади. Мактабда саводимиз чиқади.
Болаликда биринчи устозимиз қўлимиздан тутиб, ёзишни ўргатади. Алифбони танитади. Мактабда саводимиз чиқади.
Оилада ҳар кимнинг ўз вазифаси, қиладиган иши бор. Шунинг учун катталар оила қураётган йигит-қизга турмушнинг паст-баландини, асал-қандини тушунтириб, масъулиятларини ҳам эсга солади. Бу ўзбек оилаларининг азалий одати.
Тўйга тўёна билан бориш халқимизнинг қадимий одатларидан бири. Тўёна — тўйга, тўй эгасига совға-салом билан бориш дегани. Баъзи вилоятларимизда бу одат қўшанч деб ҳам аталади.
Турмуш ўртоғи хорижга ишга кетгач, Лайло (исми ўзгартирилди) қайнона-қайнотаси билан тез-тез тортишадиган бўлиб қолди. Хушмуомала, чаққонгина келин болали бўлгач, гап қайтарадиган одат чиқаргани хонадондагиларнинг барчасини ҳайрон қолдирарди. Эри хорижга кетгач, Лайло ҳам кунда-кунора боласини кўтариб, онасининг уйига жўнайди.
Ўғлим мактабдан қувончи ичига сиғмай, ҳаяжон билан келди. Эртага варрак мусобақасида қатнашар экан. Кийимларини алмаштириб, тушлик қилиб бўлгач, ялинганнамо гап бошлади:
Соғлом оила келишмовчиликларни ҳал қилишни билади, муаммоларни бартараф эта олади ва оилада ҳамма бўйсуниши лозим бўлган қоидалар мавжуд бўлади. Аслида муаммо келишмовчиликда эмас, муносабатдадир. Чунки тортишув ва келишмовчиликлар ҳам табиий ҳол бўлиб, жуфтларнинг бунга, албатта, эҳтиёжлари бўлади.
Бирон нохуш хабар бўлса, у бутун маҳаллага яшин тезлигида тарқалади. Бир маҳалладошимизнинг йигирма яшар ўғли хорижда бахтсиз ҳодиса туфайли ҳалок бўлди.
Кейинги пайтларда эрта турмушнинг зарарли оқибатлари ҳақида тез-тез гапириляпти. Бу гаплар қанчалик асосли? Турмуш қуриш ва оила мустаҳкамлиги учун эр-хотиннинг ёши аҳамиятлими?
«Туну кун хаёлимда фақат бир фикр: қани энди, ота-онам, оиламиз бирга яшасак. Уйда ҳам, ўқишда ҳам шуни ўйлаб тинчим йўқ. Тенгдошларим янги русумдаги телефон олишни, олийгоҳга киришни орзу қилишади. Мен эса дадамни жуда соғиндим. Олти ойдан буён биз билан бирга эмас...»
Кўчамизда яна тўй шодиёнаси бошланди. Маҳалламизнинг оқила аёлларидан бири Замира опа иккинчи қизини узатяпти.
«Яқинда никоҳдан ўтиш учун ариза бердик. ФҲДЁ бизга тиббий кўрик учун йўлланма берди. Кўрик жараёнида менда кучли шамоллаш борлиги маълум бўлди. Буни йигит томондагиларга билдирмаслигим мумкинми? Агар билдирсам, улар тўйни тўхтатишларидан хавотирдаман...»
(Телефон орқали берилган ушбу савол муаллифи исм-фамилиясини сир тутишга ваъда бердик)
Юртимизда ҳар бир ҳудуднинг ўзига хос урф-одатлари, маросимлари бор. Дунё цивилизациясига ҳисса қўшган Хоразмнинг ҳам ўзига хос, такрорланмас удумлари мавжуд.
Тинч-тотув, аҳил-иноқ ҳаёт кечираётган оилаларни кўрганда кимнинг ҳам ҳаваси келмайди дейсиз. Фарзанд тарбияси, рўзғор тутуми, эр-хотиннинг ўзаро ҳамфикрлиги бизга бахтли ҳаёт кечириш борасида сабоқ беради. Орамизда бундай оилалар кўп. Уларнинг ўз юмушларидан ортиб, маҳаллада ҳам муносиб ўрин эгаллаётганини эса жамиятимиз ҳаётига қўшаётган муносиб ҳиссаси дейиш мумкин.
Оиланинг ёзилмаган қонунлари, ўзига хос нозик жиҳатларига бобою бувиларимиз қатъий риоя этишган. Масалан, эр-хотин бир-бирининг номини тилга олиб чақирмасди.
Ўттизга тўлган курсдошим бор. Ҳалигача уйлангани йўқ. Нон синдириб фотиҳа қилинганига тўрт йил бўлди. Аммо «ҳали у кам, ҳали бу кам, фалон санъаткорга пул етмайди, бу тўйхонани чўнтак кўтармайди», деган сабаблар билан юрибди. «Дарди» ичида. Ота-онасининг кексалиги, хасталиги, қолаверса, ўзининг ёши улғайиб, юзини ажин босаётгани кўзига кўринмайди. Ўзи ва бўлажак ёрининг бир кунлик орзуси бутун хаёлини эгаллаган. Тинмай ёш умрини эговлайди. Зўр тўй ҳаваси билан тиришади, зўриқади. Шу бир кунлик орзулар кетида сарсон-саргардон...
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.