Жума
12-Декабр 2025
Маълумотларга кўра, сўнгги беш йилда Тошкент шаҳрида оилавий ажримлар уч баробарга ошган. Шу боис жамиятимиздаги бу ўткир ижтимоий муаммога қарши курашиш давлат сиёсати даражасига кўтарилган. Хусусан, Тошкентдаги маҳаллаларнинг психолог ва ҳуқуқшунослари жалб қилинган яраштирув комиссиялари фаолияти натижасида 2016 йилда 1361 бола тарбияланаётган 1012 оиланинг ажрашиб кетиши олди олинди. Аммо бу ҳали етарли дегани эмас, албатта.
Бугун «Она ва бола соғлом бўлса, оила бахтли, оила бахтли бўлса, жамият мустаҳкам бўлади», деган ҳаётбахш қадрият асосий ғоямизга айланган экан, буни амалга ошириш барчамиздан катта масъулият талаб қилади. Айниқса, бола парваришида зиғирча бўлса-да эътиборсизликка йўл қўйиш бир умрлик пушаймонликка олиб келиши мумкин.
Тараққиёт меваси қисобланган қўл телефонлари бизга қанча имконият тақдим этаётган бўлса, аксариятимизга шунча салбий таъсир ўтказмоқда ҳам. Албатта, бу «сотка»нинг айби эмас, илло, ундан яхшилик йўлида ҳам, тубанлик йўлида ҳам фойдаланувчи сизу бизнинг ўзимиз. Афсуски, бугун шу митти матоҳ кўпчиликнинг қўлида маънавий бузуқликнинг уясига айланиб бормоқда...
Амир Темур хиёбонидаги ўриндиқда китоб ўқиб ўтиргандим. Болакайнинг «вой, супермен…» деган ҳайрат тўла овози эътиборимни тортди. Ён атрофдан мультфильм қаҳрамони либосини кийиб юрувчиларни қидириб тополмадим.
«Оила даврасида» газетасининг 2016 йилдаги 48 (238)-сонида чоп этилган «Шеърият шуурсизлик эмас ёхуд бу оламга туйнукдан кираётганлар» сарлавҳали мақола айни вақтда айтилган гап бўлди.
Автобусга қўлида кучук кўтариб олган бир аёл чиқди. Қизиғи, аёл кучукни худди шаҳзодалардай кийинтириб олган эди. Жониворнинг бу ҳолати аёлга ёқаётгандир эҳтимол, аммо унинг ўзига-чи? Агар бу кучук одамлар тилида гапиролганида, «Мени булардан халос этинг, илтимос», деб айтарди балки...
Яқинда газетада мақолам чиққач, бир аёл таҳририятга мени қидириб келибди. Қизини узатгач, тўйдан сўнг у билан ўзаро қўнғироқлари ҳақида гапириб берди. Дардини эшитиб, фиғоним фалакка чиқди. Қизини «ҳеч кимдан кам қилмай узатиш учун» бу оила эл-халққа жуда катта дастурхон ёзиб, қудаларга сарпо, совға-салом «пойга»сида ортда қолмай, тўй қилибди. Энди ташвишдан қутулдим, деб турса...
«Ярим тунда кимнингдир баланд овозидан уйғониб кетдим. Қарасам, юқори қаватдаги қўшним деразаси олдида туриб, баланд овозда телефонда гаплашаётган экан. «Қўшни, бироз пастроқ гаплашинг, илтимос», дегандим, менга бир ўқрайиб қаради-да, овозини пастлатишни хаёлига ҳам келтирмади. Яна қарийб бирор соат шу оҳангда гаплашди. Ўзим истамаган ҳолда бировнинг суҳбатига гувоҳ бўлдим, ҳаловатим йўқолди...»
Марғуба опа – ўқитувчи. Шу боис бўлса керак, нафақат ёшларга, балки қўни-қўшни, маҳалладошларга ҳам намуна бўлишга интилади. У Умиджоннинг ёлғиз ўғил эканини пеш қилиб, тўйини дабдабали қилиб ўтказса бўларди.
Яқинда бозор айланиб юриб, бир она ва қизнинг хариди эътиборимни тортди. Уларнинг бақир-чақири ён-атрофдагиларга шундоқ эшитилиб турар, турган гапки, ҳеч ким бунга эътиборсиз бўла олмасди. Мен эса турган жойимда лол қолдим.
Шу кунларда муҳим сиёсий воқеа — Ўзбекистон Республикаси Президенти сайлови арафасида турибмиз. Унда мен ҳам овоз бераман!
Бир тадбирда интервью олиш учун ёшлар даврасига кирдим. Шунда бир бола олдимга келди-да, ўзини «шоирман» деб таништирди. Тез-тез газета-ю журналларда чиқиб туриши билан мақтаниб ҳам қўйди. Буни қарангки, «шоир»имиз камера олдида нақ ўн беш дақиқа бир нарсаларни валдиради. Кейин қаерда тургани ва нима деяётганини унутиб, баланд овозда шеър ўқишга тушди.
Боламиз мактаб ёки боғчадан бирор жойини тирнаб келса, дарров ўқитувчиси, тарбиячисининг олдига югурамиз. Баъзан уларга «Нега боламни эътиборсиз қолдирдингиз?» деб таъна ҳам қиламиз. Лекин ўзимиз фарзандларимизга етарлича эътибор қарата оляпмизми?
Эшикдан кириб борар эканман, дарахт остидаги ўриндиқда ёлғиз ўтирган отахонга кўзим тушди. Отахон атрофга бефарқ, бир нуқтага тикилганча хаёлга чўмган. Ора-сира атрофга бир қараб қўяди, бош чайқаб, чуқур нафас олади-да, яна ўй-хаёлларга берилади.
Оналик ва болаликни муҳофаза қилиш борасида жаҳонда кечаётган аянчли вазиятдан хабардормисиз?
Мамлакатимизда оила, оналик ва болаликни ижтимоий муҳофаза қилиш тизими тубдан ислоҳ қилинди. «Соғлом она — соғлом бола» концепцияси умуммиллий ҳаракат дастурига айланди. Бугунги кунда Ўзбекистонда соғлиқни сақлаш тизимини такомиллаштириш доирасида яратилган оналик ва болаликни муҳофаза қилиш миллий модели жаҳон ҳамжамияти томонидан намуна сифатида эътироф этилмоқда.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Ўзбекистон Фанлар академияси Материалшунослик институти олимлари иссиқхоналарни ҳеч қандай ёқилғи ишлатмасдан иситиш имконини берувчи технологияни тақдим этишди.
Ўзбекистон Экологик партияси томонидан Қашқадарё вилоят ҳокимлиги, вилоят спорт бошқармаси ҳамкорлигида Қарши шаҳрида Ўзбекистон Президентининг «2030 йилгача бўлган даврда аҳолининг экологик маданиятини юксалтириш концепциясини тасдиқлаш тўғрисида»ги Қарори ижроси юзасидан «Соғлом турмуш тарзи ва мусаффо табиат – узоқ умр гарови!» мавзуида аёллар экофоруми ўтказилди.
Бугунги кунда жаҳон сиёсати янги воқеликлар ва ўзаро тенг манфаатлар майдонига айланмоқда. Геосиёсий жараёнлар тобора мураккаблашиб, минтақавий хавфсизлик, иқтисод ва экология соҳаларида глобал ҳамкорликнинг аҳамияти ортмоқда. Шу нуқтаи назардан Марказий Осиё минтақасининг дунё харитасидаги ўрни ва роли алоҳида аҳамиятга эга.
Самарқандда бошланган ЮНЕСКО Бош конференциясининг 43-сессияси доирасида қадимий шаҳарда ЮНЕСКОнинг 14-Ёшлар форуми бўлиб ўтди.
Бугун техник имкониятлар яшин тезлигида ривожланиб бормоқда. Ҳатто бошланғич синф ўқувчиси ҳам сунъий интеллект нималигини ва ундан фойдаланишни билади. Албатта, бу жуда кўп-кўп соҳаларда катта ижобий имкониятларни бермоқда. Ҳа, сунъий интеллект имкониятларини биз ҳали тўлиқ баҳолай олганимизча йўқ. Аммо танганинг иккинчи томони борлигини унутмаслигимиз зарур.
