Пайшанба
23-Октябр 2025
Бугун аҳолимизнинг қарийб 64 фоизини 30 ёшгача бўлган ёшлар ташкил этади. Бу жуда катта куч. Уларнинг билими, интеллектуал салоҳияти, интилувчанлигию ташаббускорлиги келажак учун пойдевор бўлади. Хўш, ёшлар бунга қанчалик даражада муносиб бўлмоқда? Улар онгу тафаккурида «жамиятга нафим тегса», деган фикр қанчалик аланга олган?
Маълумки, хонадонда газ ҳисоблагичи бор истеъмолчига ойлик тўлов киши бошига тўланадиганга нисбатан анча арзонга тушади. Шу боис бундай мослама ҳам афзал, ҳам техника нуқтаи назаридан хавфсиз ҳисобланади.
Олийгоҳларга ўқишга кириб, талаба деган номга мушарраф бўлган узоқ ҳудудлардан келган аксарият талаба, биринчи навбатда, турар жойга эҳтиёж сезади. Бу улар учун сув ва ҳаводек зарур. Бугунги кунда Тошкент шаҳридаги институту университетлардаги талабалар турар жойларида яратилган шароитлар киши ҳавасини келтиради. Шинам, замонавий. Лекин олий таълим муассасасининг ётоқхоналарида талабалар учун жой етарлими? Ётоқхонадан жой тегмаган ёшлар қаерда яшамоқда? Уларнинг ўқишдан ташқари ҳаёти кимнинг назоратида?
«Боламни боғчага беришим керак».
Бу фарзанди уч ёшга тўлган аксарият ота-онанинг дарду ташвиши. Албатта, боғчага борган бола кўп нарсани ўрганади, тенгқурларига нисбатан ҳар томонлама ривожланади, мактабга чиқишга тайёрланади. Шу боис боласини боғчага бериш истагидаги ота-она айни пайтда кўпаймоқда. Бироқ…
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотига кўра, дунёда ҳар қирқ сонияда бир киши ўз жонига қасд қилади. Улар орасида инсоният наслининг давомчилари бўлган аёлларнинг борлиги жуда аянчли. Аёл — оиланинг мадори. Фарзандлар туғилганидан бошлаб онага суянади. Она улар учун чинакам ватан. Эркакнинг ҳам бу ёруғ дунёдаги рўшноси — аёл. Эркак кези келганда, шу ожизага суяниб яшайди.
Кейинги йилларда халқимиз турмуш шароити яхшиланиб, шаҳар ва қишлоқ ўртасида фарқ қисқарди. 2009 йилдан буён қишлоқ жойларда намунавий лойиҳалар асосида қад ростлаб келаётган уйлар бунга исбот.
Тасаввур қилинг, оила даврасида телевизор кўриб ўтирибсиз. Шу маҳал бир дори ҳақида реклама берилди. Уни боғчага борадиган фарзандингиз тушунмай, сиздан сўради: «Дадажон, простата бези нима дегани?»
Ўзбек киносанъатида шу кунга қадар улуғ аллома ва саркардаларимиз ҳақида мақтарли бирор тарихий фильм суратга олинмаган. Жорий йил 3 августда Президентимиз ижодкор зиёлилар, санъатшунослар билан бўлган учрашувида ҳам бу ҳақда алоҳида куюниб гапирди. Ижодкорлар тарихий мавзуга қўл урганда кўламни кенгроқ олишга, маррани баланд қўйишга алоҳида эътибор қаратиши кераклигини таъкидлади.
Халқ шоири Абдулла Орипов бир шеърида «Тинч ўтган ҳар кунинг, албатта, байрам», деб ёзган эди. Дарҳақиқат, ҳар бир кунини тинчлик, осойишталик, хотиржамлик билан ўтказаётган халққа байрамлар қўша-қўша бўлиб келаверади. Унинг файзу шукуҳи ҳар хонадонга, ҳар бир кўнгилга чуқур кириб бориши ҳам шубҳасиз. Аслида байрам оиламиз, қавм-қариндошлар, маҳалла-кўй, таниш-билишлар билан шодликларни бирга баҳам кўриш, бир-бировга янада яқинроқ бўлиб меҳр-оқибат кўрсатиш, ҳар бир кўнгилга хурсандчилик олиб кириш эмасми?!
Яқинда болалар шифохонасида нохуш воқеага гувоҳ бўлдим. Йигирма ёшлар чамаси бир аёл боласини кўтариб, шошилинч тез тиббий ёрдам бўлимига югуриб келди. Шифокорлар болани жонлантириш бўлимига олиб киришди ва ўн дақиқага қолмай, қайтиб чиқишди... Бутун шифохонани ёш онанинг фарёди тутди...
Шу кунларда мактаб бозорлари гавжум. Ҳамма ўқув қуроллари олгани ошиққан: маҳсулотнинг сифати, нархини сўраб, ҳам яхши, ҳам арзонини қидиради. Тўғри-да, ота-она фарзандини ўйлайди, сифатли буюм ишлатсин, дейди. Кўпчилик ўқув қуроллари олаётганда бир саволни бераётгани эътиборимни тортди: «Четники борми?»
Душман биз кутмаган тарафдан зарба беради. Бу ҳаётда кўп бор ўз аксини топган оддий ҳақиқат. Куни кеча орамизда туппа-тузук ишлаб юрган, бугун эса бузғунчи ғоялар тузоғига илиниб, террорчилик, турли диний экстремистик ташкилотлар аъзосига айланган айрим кимсалар ҳақида эшитганда, дафъатан шу гапни эслаймиз.
«Бу йил форма қандай бўлади?»
Янги ўқув йили бошланиши олдидан кўпчилик ота-она шу саволга жавоб излайди. Бир қарашда, бу ҳақда ортиқча ўйлаб ўтиришга ҳожат йўқдек: мактаб маъмурияти томонидан ота-оналар кенгаши ўтказилиб, аллақачон керакли бичим ва рангдаги либос танланган. Корхоналар билан шартномалар ҳам тузиб улгурилган бўлса, ажаб эмас.
Телевизорда қайта-қайта айлантирилаётган бир рекламага кўзингиз тушгандир. Оила устуни саналмиш ота футбол кўриб ўтирса, уй бекаси келиб, сериал кўраман, дея телевизор пультини тортиб олади. Нариги хонадаги «ойнаи жаҳон»дан умидвор бўлганди ҳамки, келинлари шўрликни бундан ҳам мосуво қилди. Шундан сўнг ота янги телевизор сотиб олди. Энди маза қилиб футбол кўраман, деб турган пайтда набиралари мультфильм кўришини айтиб, у телевизорга ҳам эга чиқди...
Уйимиз яқинида болалар майдончаси қурилаётганини эшитиб, нафақат болаларимиз, балки биз катталар ҳам қувониб кетдик. Кўп қаватли уйда яшайдиганлар учун бир парча ер ҳам жуда қадрли бўлиб қолади-да! Майдончада болаларимиз мириқиб ўйнаса, атроф чиройли бўлиб турса — қандай яхши.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Рақамли иқтисодиёт трансформацияси шароитида «Сервис давлат» тизими давлат хизматларини кўрсатиш самарадорлигига қандай таъсир кўрсатаётгани, уларни нафақат қулай, балки экологик жиҳатдан ҳам тозароқ қилиш масаласи айниқса долзарбдир.
«Телевизорни пасайтир!», «Секинроқ гапир, бақирма!», «Шовқин солма!», «Деразани ёп, жудаям шовқин!..»
Мамлакатимизда аҳолининг автомобилдан фойдаланиши муттасил ўсаётгани яхши кўрсаткич албатта. Бироқ, бу ўз навбатида янги экологик ва иқтисодий муаммоларни вужудга келтирмоқда. Шулардан бири – автомобиль шиналари чиқиндиларини утилизация қилиш масаласидир.
Бугун дунё аҳли табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш экологик барқарорликнинг асоси эканини якдиллик билан эътироф этмоқда. Юртимизда бу борада янги ислоҳотлар жорий этилаётгани мамалакат равнақи учун долзарб қадам сифатида қараляпти.
Биз ўзимизни «болажон халқ» деб биламиз. Фарзандимизнинг кулгусидан олам чароғон бўлишига, унинг беғубор нигоҳидан қалбларимиз эришига ишонамиз. Ҳар бир болани «жигарбандим», «кўзимнинг оқу қораси» дея ардоқлаймиз. Аммо шу муқаддас туйғулар пардаси ортида аччиқ ва шафқатсиз ҳақиқат яшириниб ётганини тан олиш вақти келмадими?
