Жума
24-Октябр 2025
Бугун туғилган одамлар ҳаётлари давомида бобоси ва бувиларига қараганда бир неча баравар кўпроқ иссиқлик тўлқинлари ва бошқа иқлим офатларига дучор бўлишади. Буни янги тадқиқот натижалари тасдиқлайди.
«The Guardian» нашрининг таъкидлашича, бу турли ёш гуруҳлари иқлимнинг кескин ўзгариши натижасида нималарга дуч келишини баҳолашга қаратилган биринчи тадқиқотдир.
Тадқиқот муаллифларининг таъкидлашича, 2020 йилда туғилган чақалоқ, ҳатто мамлакатлар иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтириш бўйича жорий мажбуриятларини бажарса ҳам, ўз ҳаёти давомида ўртача ўттиз марта экстремал иссиқ ҳароратни бошдан кечиради. Бу 1960 йилда туғилганларга нисбатан етти баробар кўп деганидир.
Бугунги болалар улғайгач ҳозир 60 ёшга тўлган кишиларга қараганда сайёрамизда қурғоқчилик ва ўрмон ёнғинларига икки баравар кўп, дарё тошқини ва қишлоқ хўжалиги ҳосили етишмовчилигига уч баробар кўп юзма-юз келишади.
Бироқ мутахассисларнинг таъкидлашича, глобал исишни 1,5 °C даражасида ушлаб туриш учун глобал чиқиндиларни тез камайтириш бугунги кунда фарзандларимиз дуч келиши муқаррар бўлган иссиқ ҳарорат тўлқинларини деярли икки бараварга камайтиради. Агар исиш 2 °C дан ошмаса, хавфли иссиқлик тўлқинларининг сони чорак даражада камаяди.
«Science» журналида чоп этилган тадқиқот натижалари мураккаб компьютер иқлими моделлари бўйича экстремал ҳодисалар прогнозларини, аҳоли ва ўртача умр кўриш ҳақидаги батафсил маълумотларни ҳамда Иқлим ўзгариши бўйича ҳукуматлараро панелнинг (IPCC) глобал ҳарорат кўтарилиш траекторияларини бирлаштирган.
Олимларнинг қайд этишича, ҳозирги ёшлар учун иқлим ўзгаришининг салбий таъсири кўлами етарлича баҳоланмаган, чунки йил давомида бир нечта экстремал ҳодисалар бир жойга тўпланмаган ва уларнинг юқори интенсивлиги ҳисобга олинмаган.
Таҳлил натижалари минтақалар бўйича сезиларли даражада фарқ қилади. Масалан, 2016 йилдан 2020 йилгача Европа ва Марказий Осиёда туғилган 53 миллион бола ўз ҳаёти давомида тахминан тўрт баравар кўпроқ экстремал ҳодисаларни бошдан кечиради. Шу билан бирга, Африканинг Саҳрои Кабирдан жанубида жойлашган 172 миллион ўша ёшдаги болалар кекса авлод вакилларига қараганда 5,7 баробар кўпроқ экстремал об-ҳаво ҳодисаларига дуч келишади.
«Бу глобал иқлим ўзгаришининг жанубдаги ёш авлод учун номутаносиб равишда оғир бўлишини исботлайди», дейди тадқиқотчилар.
Интернет манбалари асосида тайёрланди.
Рақамли иқтисодиёт трансформацияси шароитида «Сервис давлат» тизими давлат хизматларини кўрсатиш самарадорлигига қандай таъсир кўрсатаётгани, уларни нафақат қулай, балки экологик жиҳатдан ҳам тозароқ қилиш масаласи айниқса долзарбдир.
Батафсил
«Телевизорни пасайтир!», «Секинроқ гапир, бақирма!», «Шовқин солма!», «Деразани ёп, жудаям шовқин!..»
Батафсил
Мамлакатимизда аҳолининг автомобилдан фойдаланиши муттасил ўсаётгани яхши кўрсаткич албатта. Бироқ, бу ўз навбатида янги экологик ва иқтисодий муаммоларни вужудга келтирмоқда. Шулардан бири – автомобиль шиналари чиқиндиларини утилизация қилиш масаласидир.
Батафсил
Рақамли иқтисодиёт трансформацияси шароитида «Сервис давлат» тизими давлат хизматларини кўрсатиш самарадорлигига қандай таъсир кўрсатаётгани, уларни нафақат қулай, балки экологик жиҳатдан ҳам тозароқ қилиш масаласи айниқса долзарбдир.
«Телевизорни пасайтир!», «Секинроқ гапир, бақирма!», «Шовқин солма!», «Деразани ёп, жудаям шовқин!..»
Мамлакатимизда аҳолининг автомобилдан фойдаланиши муттасил ўсаётгани яхши кўрсаткич албатта. Бироқ, бу ўз навбатида янги экологик ва иқтисодий муаммоларни вужудга келтирмоқда. Шулардан бири – автомобиль шиналари чиқиндиларини утилизация қилиш масаласидир.
Бугун дунё аҳли табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш экологик барқарорликнинг асоси эканини якдиллик билан эътироф этмоқда. Юртимизда бу борада янги ислоҳотлар жорий этилаётгани мамалакат равнақи учун долзарб қадам сифатида қараляпти.
Биз ўзимизни «болажон халқ» деб биламиз. Фарзандимизнинг кулгусидан олам чароғон бўлишига, унинг беғубор нигоҳидан қалбларимиз эришига ишонамиз. Ҳар бир болани «жигарбандим», «кўзимнинг оқу қораси» дея ардоқлаймиз. Аммо шу муқаддас туйғулар пардаси ортида аччиқ ва шафқатсиз ҳақиқат яшириниб ётганини тан олиш вақти келмадими?
