Сўнгги ўн йилликларда озиқ-овқат биологияси ва диетология соҳаларида микрокўкатларга бўлган қизиқиш кескин ортди. Бу ёш ниҳоллар ташқи кўринишда оддий кўкатларга ўхшаш бўлса-да, озиқавий таркиби ва биологик хусусиятлари жиҳатидан улардан сезиларли даражада фарқ қилади.

Микрокўкат хона шароитида оддий идишга уруғ сепилгандан кейинги одатда 7-14 кун ичида йиғиб олинади. Намликни сақлаш учун унга эҳтиёжга кўра, сув қўйиб туриш талаб этилади. Шу даврда ўсимлик дастлабки баргларини чиқарган бўлади. Оддий кўкат эса, тўлиқ ривожланиб, вегетациянинг кейинги босқичларида, барглари тўлиқ шакллангач истеъмол қилинади. Демак, микрокўкат ўсимлик ривожланишининг энг эрта даврини, оддий кўкат эса, етук босқичини ифодалайди.

Илмий тадқиқотлар шуни кўрсатадики, микрокўкатларда витаминлар ва антиоксидантларнинг концентрацияси жуда юқори бўлиши мумкин. Масалан, 2012 йилда АҚШнинг Қишлоқ хўжалиги департаменти томонидан ўтказилган тадқиқотларда микрокўкат таркибида C витамини, E витамини ва бета-каротин миқдори катталашган баргли кўкатлардагига қараганда 4-40 баравар кўпроқ экани аниқланган. Бу уларни нафақат оддий қўшимча озиқ-овқат, балки потенциал функционал маҳсулот сифатида ҳам қадрланишига сабаб бўлмоқда. Оддий кўкатларда эса бу моддалар барқарор даражада бўлиб, кундалик эҳтиёжни таъминлашда муҳим ўрин тутади.

Таъм жиҳатидан ҳам фарқлар мавжуд. Микрокўкатларнинг хушбўйи одатда янада кучлироқ ва концентрлашган бўлиб, бу уларни гастрономияда безак ва лаззатни бойитувчи элемент сифатида қадрлашга олиб келади. Оддий кўкатлар эса кўпроқ юмшоқ, таниш таъмга эга бўлиб, анъанавий ошхона таркибида кенг ишлатилади.

Агрономик шароит нуқтаи назаридан микрокўкатни кичик идишларда, дереза токчаларида ёки ёпиқ иссиқхоналарда тез ва самарали тарзда етиштириш мумкин. Уларнинг қисқа ўсиш даври озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашда ҳам муҳим аҳамият касб этади. Оддий кўкат эса кўпроқ вақт ва майдон талаб қилади, шу сабабли уни етиштириш қишлоқ хўжалиги ресурсларига кўпроқ боғлиқдир.

Хулоса қилиб айтганда, микрокўкат ва оддий кўкат биологик жиҳатдан бир хил ўсимликнинг турли ривожланиш босқичлари бўлса-да, уларнинг озиқавий қиймати, истеъмол хусусиятлари ва етиштириш технологияси кескин фарқланади.

 Микрокўкат – юқори концентрацияли биофаол моддалар манбаи сифатида илмий ва амалий аҳамият касб этса, оддий кўкат – кенг тарқалган, барқарор ва иқтисодий жиҳатдан муҳим озиқ-овқат маҳсулотидир. Шу боис замонавий овқатланишда уларнинг иккаласидан биргаликда фойдаланиш энг мақбул ёндашув ҳисобланади.