Табиат муҳофазаси учун космик мониторинг
2026 йилдан бошлаб республика бўйича дарахтларнинг ноқонуний кесилишини космик мониторинг орқали аниқлаш йўлга қўйилади.
БатафсилЯқинда «Daily Mail» эълон қилган мақолада ёзилишича, олимлар келажакда барча океанларда ҳаёт кечираётган жониворларнинг турли иқлим ривожланишида қирилиб кетиши хавфини ўрганган. Натижада атмосферада ис гази кўпайишига қараб, тропик сувликда биологик хилма-хиллик йўқолиши ортиб бориши аниқланди. Айниқса, қутбдаги жониворлар ҳаёти қил устида экани аён бўлмоқда.
Келажакда йўқолиб кетиши мумкин бўлган денгиз жониворларидан бири 1958 йилда илк бор тилга олинган ноёб Вакита денгиз чўчқаси экан. «Вакита» сўзи испанча «кичкина сигир» деганидир. У денгиз чўчқалари орасида энг кичиги.
Яна бир жонивор – шимолий оқ каркидон эркаги нобуд бўлгандан кейин йўқолиб кетган жониворлар рўйхатига киритилди. Демак, ушбу тур сақлаб қолиниши фақат сунъий қочириш технологиясига боғлиқ.
Ер юзида энг сўнггиси ҳисобланган 45 ёшли урғочи каркидон узоқ вақт касал ётди ва олимлар жониворни ухлатиб қўйишди. Ҳозир ер юзида гавдаси, қарийб, филга тенглашадиган мазкур сут эмизувчи туридан фақат икки нафар урғочиси қолган.
Вазият жуда мураккаб, дейди Жаҳон ёввойи табиат жамғармаси мутахассиси Колин Батфилд. Унинг айтишича, ер юзидан ғойиб бўлиши эҳтимоли юқори бўлган жониворлар кўп. Масалан, суматра каркидони, қора каркидон, Узоқ шарқ қоплони, Африка ўрмон фили, Борнео орангутанги каби жониворлар тур сифатида юз бошга ҳам етмайди.
Қизил китобга киритилган Борнео орангутанги ҳам яқин орада йўқолиб кетиши эҳтимоли йўқ эмас. Узоқ Шарқ қоплони ҳам йўқолиб бораётган ноёб ҳайвон, бу турдаги йиртқич фақат Россия шарқида яшайди.
Табиатни муҳофаза қилиш мутахассисларининг таъкидлашича, айрим жониворлар шу тур мавжудлиги аниқлангунга қадар йўқолиб кетиши мумкин.
Масалан, кўк ара тўтиси ёввойи табитда йўқолиб кетган, деб ҳисобланарди. 2016 йил Бразилияда тутиқушлар оиласининг ушбу энг ноёб вакили учради.
«Қизил китоб»га кўра, ҳозир 5583 тур йўқолиб кетиш хавфи остида турибди.
Саидмурод РАҲИМОВ
2026 йилдан бошлаб республика бўйича дарахтларнинг ноқонуний кесилишини космик мониторинг орқали аниқлаш йўлга қўйилади.
БатафсилОлий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги ташаббуси билан амалга оширилаётган «EKO-INNOVATION – 2025» лойиҳалар танлови мамлакатимизда экологик муаммоларга самарали ечим топиш, шунингдек, талабалар ўртасида инновацион ғояларни рағбатлантиришга қаратилган муҳим ташаббуслардан бири ҳисобланади.
БатафсилҚозоғистоннинг Алмати шаҳрида «Жастар Генератион – 2025» халқаро ёшлар оромгоҳи тадбири ўтказилди. Унда ЎЭПдан Ёшлар парламенти аъзоси, Ёшлар парламенти раиси ўринбосари Моҳинурхон Эргаш ҳам қатнашди.
Батафсил