Она табиатни асрашда бизнинг ҳам улушимиз бор
Бугун барча соҳалар жадаллик билан ривожланиб боргани сайин дунё бўйлаб янги-янги технологиялар, турли хилдаги корхоналар сони жадал ўсиб бормоқда.
БатафсилЮртимизда сўнгги кунларда об-ҳаво кескин совиди. Синоптикларга кўра, Қуйи Амударё минтақаси аҳолиси буни олдиндан билганликлари учун унчалик хавотирга тушмай исиниш чораларини кўришганди. «Февралнинг ўрталарида «Ўрдак қирғини» бўлади», деб айтиб ҳам қўйишарди.
Хўш, «Ўрдак қирғини» деганда нималар тушинилади?
Абу Райҳон Беруний ўз асарларида хоразмликларнинг ўзига хос табиат тақвимлари ҳақида маълумот бериб ўтади. Бу тақвимлар қадим замонлардаёқ одамлар ойнинг қайси кунларида об-ҳаво қандай ўзгаришини билишидан дарак беради. Улар бундай кескин ўзгаришларни «қой» деб атаб, кўчманчи қушларнинг миграцияси билан боғлашган.
«Ўрдак қирғини» ана шу қойларнинг бошланиши саналади. У қиш чилласи тугаб, читтак учиб келган пайтда бошланади. Бунда ҳаво ҳарорати бирдан тушиб кетиб, қиш чилласидан ҳам кўра қаттиқроқ совуқ бўлиши кузатилади.
Ўтмишда кўллар ва бошқа сув ҳавзалари кўп бўлган. Маълумки, ўрдак, қашқалдоқ, бирқозон, ғоз каби қушлар гала-гала бўлиб сувга қўниб, чавоқ тутиб озиқланади. Улар тўқай ва қамишзорда ёввойи ҳайвонларнинг ҳужум қилишидан чўчиб, сувдан қирғоққа чиқишмайди. Қаттиқ совуқ туфайли эса сув билан бирга паррандалар ҳам музлаб қолади. Табиийки, оёқлари музга ёпишиб қолган қушлар – одамлар ва йиртқич ҳайвонлар учун ўлжага айланган.
Бу мавсумда одамлар саҳармардонлаб дарё ва кўл томонга отланишган. Улар музга ёпишиб қолган қушларни осонгина ушлаб олиб кетишган. Шу сабабдан ҳам бу ҳолат «Ўрдак қирғини» деб аталган.
Бу ҳақда кўпгина асарларда маълумотлар учрайди. Жумладан, ёзувчи Раҳим Бекниёз ҳикояларида «Ўрдак қирғини» жуда қизиқарли қилиб тасвирлаб берилган.
Сўнгги даврларда Амударё сувининг кекин пасайиши ва кўлларнинг кўмилиб, экин майдонларига айлантирилгани табиатга жиддий зиён етказди. Оқибатда қушлар ва ҳайвонот дунёсининг ўзига хос эртаклардагидек қизиқарли воқеалари ҳам кам учрайдиган ҳодисага айланиб кетди.
Эрпўлат БАХТ
Бугун барча соҳалар жадаллик билан ривожланиб боргани сайин дунё бўйлаб янги-янги технологиялар, турли хилдаги корхоналар сони жадал ўсиб бормоқда.
БатафсилМиришкор деҳқон йил ўн икки ой меҳнат қилади, деб бежиз айтилмаган. Ҳақиқатан ҳам ердан ризқ ундиришдек олий мақсадни олдига қўйган одам ҳар доим она замин билан тиллашиб яшайди.
БатафсилҚорақалпоғистон Республикаси мамлакатимизнинг қушлар ва ҳайвонот дунёси жуда бой минтақаси саналади.
Батафсил