Шанба
13-Декабр 2025
Мамлакатимизда қарийб бир миллион гектар сув-ботқоқ ҳудудлар ва 500 дан ортиқ кўллар мавжуд. Ушбу ҳудудлар ўсимлик ва ҳайвонот дунёсига бой. Мамлакатимиз ҳудуди орқали кўчиб юрувчи қушларнинг кўплаб турлари учун сув-ботқоқ ҳудудлар қулай қўнимгоҳ бўлиб хизмат қилади.
Шунинг учун ҳам бундай ҳудудларни муҳофаза қилиш, уларнинг табиий иқлим шароити барқарорлигини сақлаш муҳим аҳамиятга эга. Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган ҳайвонларнинг 37 тури, шу жумладан, қушлар ва балиқлар сув-ботқоқ ҳудудларда яшайди.
Ана шундай масканлардан бири «Айдар-Арнасой» кўллар тизими бўлиб, у экологик тизимлар барқарорлигини ва бус-бутунлигини таъминлашда тизим занжирининг муҳим бир ҳалқаси сифатида алоҳида ўрин тутади.
Олий Мажлис Сенатининг Оролбўйи минтақасини ривожлантириш масалалари ва экология қўмитаси томонидан мазкур кўллар тизимида амалга оширилаётган ишлар доимий равишда ўрганиб борилмоқда. Ўрганишлар натижасида ҳудуд муҳофазасини таъминлаш, табиий-иқлим шароити барқарорлигини сақлаш борасида бир қатор ижобий натижаларга эришилган.
«Айдар-Арнасой» кўлларидан унумли фойдаланиш ва уларни асраб-авайлаш борасида Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 26 мартдаги «Айдар-Арнасой кўллар тизими бошқарувини ташкил этишнинг қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори асосида қатор ишлар амалга оширилди.
Жумладан, «Ўздаверлойиҳа» давлат илмий-лойиҳалаш институти томонидан Жиззах ва Навоий вилоятларининг кўллар тизимига туташ ҳудудлари хатловдан ўтказилди. Сувни муҳофаза қилиш минтақалари бўйича дастлабки электрон харита яратилди.
Жиззах вилояти ҳудудида туризмни ривожлантириш бўйича 11 лойиҳа ишга туширилиб, ички туризм объектлари томонидан 15 миллиард сўмдан зиёд маблағ ўзлаштирилди.
Шунингдек, ҳудудда 2022 йил баҳор мавсумида 200 гектар майдонда ҳимоя ўрмонзорлари барпо этилиб, 2 км масофада чорвачилик билан шуғулланишни чеклаш бўйича «Экопатрул» тизими томонидан назорат ўрнатилди. Тегишли идораларнинг ўзаро ҳамкорлигида кўллар тизимида ов қилиш, балиқ овлаш, ҳайвонот ва ўсимлик дунёсидан ҳамда сув ҳавзаларидан фойдаланиш соҳасидаги маъмурий ҳуқуқбузарликларнинг ягона электрон базаси шакллантирилди.
Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи ва бошқа тегишли органларнинг ҳамкорликдаги ҳаракатлар дастури – 2022-2027 йилларда Айдар-Арнасой кўллар тизимида браконьерлик фаолиятига қарши курашиш, балиқ маҳсулотларини талон-торож қилишнинг олдини олишга қаратилган битим имзоланган.
2022 йил давомида ўтказилган ҳамкорликдаги тезкор назорат ва кузатув тадбирлари натижасида 634 маъмурий ва ўнта жиноят иши қўзғатилган. Бунинг оқибатида 157,1 миллион сўмлик табиатга зарар етказилган. Айбдорларга нисбатан 473,9 миллион сўм миқдорида жарима қўлланилган ва ундирилган.
Кўллар тизими сув ҳажмини сақлаб туриш мақсадида Мирзачўл коллекторининг назорат пунктида «ақлли сув» қурилмаси ўрнатилиб, сув ҳисоби олиб борилиши йўлга қўйилган. Назорат ишлари натижасида кўллар тизими 1 миллиард 918 миллион м3 ички коллектор-дренаж сувлари билан тўйинтирилган.
Келгусида кўллар тизимининг гидрометеорология фаолияти самарадорлигини ошириш, гидрологик кузатувлар тизимини такомиллаштириш мақсадида иккита гидропост ташкил қилиш режалаштирилган.
Энг муҳими, ташқи сув манбаларидан «Айдар-Арнасой» кўллар тизимига жорий йилнинг 10 февраль ҳолатига кўра, 500 млн м3 дан ортиқ чучук сув ташланган. Шунингдек, келгусида кўллар тизимига ташқи манбалардан қўшимча 1 миллиард м3 чучук сув олиш мақсадида амалий ишлар давом эттирилмоқда.
ЎзА
Иқтисодиётни юксалтириш, аҳоли турмушини яхшилаш, озиқ-овқат хавфсизлигига эришиш фидокорона ва машаққатли касб эгалари – деҳқон, фермер, боғбон, чорвадор, сувчи, агроном ва механизаторлар меҳнати орқали барпо этилади. Уларнинг матонатли меҳнати туфайли эл дастурхони ҳамиша тўкис бўлади.
Батафсил
«Иссиқ жоннинг иситмаси бор» деганларидек бирор енгилроқ хасталик етса дарров дорихонага югурамиз ва сотувчининг маслаҳати билан ҳам укол-дорилар олиб келиб қўшни ҳамширани чақирамиз.
Батафсил
Қорақалпоғистон Республикасида жойлашган «Жанубий Устюрт» миллий табиат боғида ҳар йили куз ва баҳор мавсумида қушлар, ҳайвонлар ва ўсимликларнинг соноғи амалга оширилади.
Батафсил
Иқтисодиётни юксалтириш, аҳоли турмушини яхшилаш, озиқ-овқат хавфсизлигига эришиш фидокорона ва машаққатли касб эгалари – деҳқон, фермер, боғбон, чорвадор, сувчи, агроном ва механизаторлар меҳнати орқали барпо этилади. Уларнинг матонатли меҳнати туфайли эл дастурхони ҳамиша тўкис бўлади.
«Иссиқ жоннинг иситмаси бор» деганларидек бирор енгилроқ хасталик етса дарров дорихонага югурамиз ва сотувчининг маслаҳати билан ҳам укол-дорилар олиб келиб қўшни ҳамширани чақирамиз.
Қорақалпоғистон Республикасида жойлашган «Жанубий Устюрт» миллий табиат боғида ҳар йили куз ва баҳор мавсумида қушлар, ҳайвонлар ва ўсимликларнинг соноғи амалга оширилади.
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
Ўз вазифамга кўра қўриқхона ҳудудини назорат қилиб айланиб юрарканман, икки томонини бутазорлар қоплаган тор сўқмоқлардан бирида икки ноёб қушнинг қанотларини кенг ёйиб рақсбоп ҳаракатлар қилаётганини кўриб қолдим. Панароққа ўтиб дурбинда эътибор билан кузатдим. Бу ер юзида тобора камайиб бораётган ноёб йўрға тувалоқ экан.
