Душанба
13-Май 2024
Баҳор фасли халқ сайиллари, миллий ўйинларга бойлиги билан бошқа фасллардан алоҳида ажралиб туради. Сочларига толпопук тақиб, йўл четида «бештош» ўйнаётган қизалоқларни кўриб, беихтиёр болалигимда ўйнаган мароқли ўйинлар кўз олдимда гавдаланади.
Мен учун энг қизиқарли ўйин «ланка» эди. Танга шаклидаги қўрғошинга терини мустаҳкамлаб ёки бўлмаса қалин қирқим матоларни майдалаб ланка ясардик. Агар ўйнагувчилар сони кўп бўлса жамоаларга бўлиниб, кам бўлса якка-якка бўлиб ўйинга киришардик. Унда оддий тепиш, жуфт тепиш, сакраб тепиш каби шартлар бўйича ўзаро беллашардик.
Яна бир ўйин бор эдики, унинг нафақат ўйнагувчи, балки томошабинлари ҳам кўп бўларди. Бу ўйин номи «Чикки» деб аталиб, унга махсус битта узунчоқ, битта қисқа калтакча ясаларди. Катта доира чизилиб, бир иштирокчи доира ичида туриб калтакчани улоқтиради. Иккинчи иштирокчи эса уни ерга туширмасликка ҳаракат қилади. Мабодо ушлаб қололмаса, уни ердан олиб доирага қайтаради. Доира ичига туширгандагина калтак улоқтириш навбати унга тегади. Бу ўйин юртимизнинг кўп жойларида «чиллак» деб ҳам аталади.
Бундан ташқари арғимчоқ учиш, бекинмачоқ, ўртага тушиш каби ўйинлар ҳам болаларнинг бўш вақтларини мазмунли ўтказишга хизмат қилган.
Баъзан ўйинга киришиб кетганимиздан вақт ўтганини ҳам сезмасдик. Ҳаттоки, об-ҳавонинг ноқулайлигию, кеч тушиб, кун қорайгани ҳам бизга кор қилмасди. Аниқ эслайман. Бир гал бекинмачоқ ўйнаётганимизда шаррос жала ёға бошлаган. Шундай бўлса-да, панароқ жойларга яшириниш шарти билан ўйинни давом эттирганмиз. Ҳамманинг кийимлари ҳўл бўлиб кетса-да, ҳеч ким ўйинни ташлаб кетмаган.
Бу каби миллий ўйинларимиз ёшларга завқ-шавқ бағишлаш билан биргаликда уларни жисмонан соғлом, маънан баркамол бўлиб етишишида муҳим аҳамият касб этади.
Муҳими шундаки, бу ўйинларнинг ҳеч бири шунчаки эрмак ёки вақт ўтказиш учун ўйлаб топилмаган. Улар ўғил-қизларнинг жисмонан ва руҳан соғлом, чидамли ҳамда иродали бўлиб ўсишларига ёрдам беради. Демак, халқимизнинг оддий ўйинларида ҳам аждодлар закоси, руҳий ва жисмоний комилликка интилиш нияти мужассам.
Муҳтарама НЎъМОНОВА,
Бувайда тумани
Ҳар бир ҳудуднинг ўзига яраша иқлими, табиий шароити мавжуд. Ана шунга мувофиқ ўсимлик ва ҳайвонот дунёси шаклланади. Бироқ иқлим шароитини баҳона қилиб, лоқайдликка берилиб бўлмаслигини ота-боболаримиз жуда қадим замонлардаёқ чуқур англаб етганлар.
Батафсил
«Яшил макон» умуммиллий лойиҳасининг баҳорги экиш мавсуми ҳам ўз ниҳоясига етмоқда. Кунда-кунора фалон жойга фалонта кўчат қадалди қабилидаги хабарларни кўравериб, дарахт экиш жадаллик билан олиб борилганига шубҳамиз қолмади.
Батафсил
«Минтақанинг экотизимига ғамхўрлик қилиш» – мазкур корхона ишлаб чиқариш дастурининг асосий тамойилларидан бири. Зотан табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш ва қулай экологик вазиятни сақлаш учун жамият олдидаги масъулиятидан оғишмай келаётган бу жамоанинг атроф-муҳит муҳофазасига қаратилган хайрли ишлари бисёр.
Батафсил
Ҳар бир ҳудуднинг ўзига яраша иқлими, табиий шароити мавжуд. Ана шунга мувофиқ ўсимлик ва ҳайвонот дунёси шаклланади. Бироқ иқлим шароитини баҳона қилиб, лоқайдликка берилиб бўлмаслигини ота-боболаримиз жуда қадим замонлардаёқ чуқур англаб етганлар.
«Яшил макон» умуммиллий лойиҳасининг баҳорги экиш мавсуми ҳам ўз ниҳоясига етмоқда. Кунда-кунора фалон жойга фалонта кўчат қадалди қабилидаги хабарларни кўравериб, дарахт экиш жадаллик билан олиб борилганига шубҳамиз қолмади.
«Минтақанинг экотизимига ғамхўрлик қилиш» – мазкур корхона ишлаб чиқариш дастурининг асосий тамойилларидан бири. Зотан табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш ва қулай экологик вазиятни сақлаш учун жамият олдидаги масъулиятидан оғишмай келаётган бу жамоанинг атроф-муҳит муҳофазасига қаратилган хайрли ишлари бисёр.
... Кеча Халқаро қишлоқ хўжалиги университети ташкил этган “Маърифат улашиб” лойиҳаси доирасида ўтказилган тадбирларда устоз Абдуқаюм Йўлдошев, ёш режиссёр Сардор Ҳамроев билан бирга иштирок этдик.
Куни кеча Тошкент шаҳридан Сурхондарё вилояти (Узун-Сариосиё туманлари)гача бўлган ҳудуддаги М-39 трассаси бўйлаб экилган дарахтлар ҳолатини кўздан кечирдим.
