Хонадонларимизда қадимдан қўй ва эчки боқилган. Уларни кўпайтириб, маҳсулот олиб ёки бозорга тирик ҳолда олиб чиқиб, даромад топаётганлар ҳозир ҳам кўплаб топилади. Бу ҳам рўзғорни бут, дастурхонини тўкин, турмушини фаровон қилишда оддий ва осон йўл.

— Эчки хонадонларда сут, гўшт, жун, тивит, териси учун боқилади, — дейди Чорвачилик ва паррандачилик илмий-тадқиқот институти директори, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди Аъзамжон НУРМАТОВ. — Эчкининг ажойиб бир хусусияти бор: жонивор ўзига ўлат, чечак ва сил каби касалликларни юқтирмайди. Сути оқсил ва енгил сингадиган ёққа бой. Унда фойдали моддалар нисбатан кўп.

— Эчкиларнинг қайси зотларини боққан маъқул?

— Асосан, «Жайдари» (қора жунли), «Ангор эчкиси», «Заане», «Оренбург» зотлари боқилади. Улар ўртача 9-10 йил (баъзилари 17 йилгача) яшайди. Ундан хўжаликда 7-8 йил фойдаланиш мумкин. Урғочиси 14-18 ойлигида кўпайишга тайёр бўлади. Бўғозлик даври 5 ойга яқин.

— Насл қолдириши қандай?

— Хонаки зотларининг аксарияти жуда серпушт бўлади ва жуда тез кўпаяди, ҳар 100 бош урғочи эчкидан 150 дан 250 тагача улоқча олиш мумкин. Агар яхши боқилса, йилига икки марта (айримлари иккитадан) болалайди. Такасининг тирик вазни 60-65 килограммдан 100 килограммгача, урғочилариники 40-60 килограммгача боради. Серсут зотларидан йилига ўртача 450-550 литргача сут соғиб олинади. Такалардан 4-6 килограмм, урғочилардан 3-5 кило­граммдан жун қирқиб олиш мумкин. Сертивит зотларидан ярим килограммдан икки килограммгача тивит тараб олинади. Яхши боқилган катта ёшли эчки 20-28 килограмм гўшт ва 4-6 килограмм ёғ беради.

Эчкилар озуқага талабчан эмас: экин қолдиқлари, сабзавот-полиз чиқиндилари, бута ва дарахт барглари билан ҳам озиқланаверади. Куз ва қиш фаслида ҳар бош эчкига ярим килограмм табиий ўт ва 300-400 грамм ем берилади. Ёз даврида қишлов учун ҳар бош эчки ҳисобига 150-200 килограмм дағал хашак ва 30-40 килограмм концентрат озуқа ғамлаш талаб этилади.

— Қўйлар-чи?

— Ҳозирда хонадонларда қўйларнинг «Жайдари», «Ҳисори», гўштдор-жундор, думбали зотлари ва уларнинг дурагайлари боқилади. Улар яйлов ҳамда қишлоқ шароитига тез мослашувчан. Унумдор яйловларга талабчан эмас, семизлигини тезда йўқотмайди. Урғочилари 15-18 ойлигида она бўлишга тайёр бўлади. Бўғозлик даври 145-155 кун. Улардан йилига битта ёки иккитадан қўзи олинади. Қўчқорларнинг оғирлиги 60-120, совлиқларники 35-90 килограмм атрофида. Жуни йилига икки марта — баҳорда ва кузда қирқилади. Улардан ўртача 1-4 килограмм жун олиш мумкин. Жуни қалин мовут, шолча, гилам тўқиш ва кигиз босишда ишлатилади.

— Парваришлаши қандай бўлади?

— Қўйлар ҳам парваришга инжиқ эмас. Бир бош қўй ҳар куни 200-300 грамм омихта ем, 1 килограмм майдаланган пичан ва сабзавот чиқиндиси, макка силоси, сенаж, сомон ва керагича туз билан боқилади.