Ош бўлмасин!..
Дошқозондаги ошдан қолган қоп-қора ёғни чўмичда пластик идишга қуяётган ошпазга «Буни нима қиласиз?» дея савол бердим. У «Шуниям билмайсанми?!» дегандай энса қотириб жавоб қайтарди:
БатафсилЖазирама иссиқда юрак ва қон босим касалликлари билан оғриганлар, ҳомиладор аёллар ва болалар, кексалар ҳар қачонгидан эҳтиётроқ бўлишлари керак.
Хавф шундан иборатки, инсон тана ҳароратининг меъёридан кўтарилиши саломатликка жиддий салбий таъсир этиши мумкин. Бу тананинг қизаришига ва кучли чанқоққа сабаб бўлади. Кейинчалик, ҳушдан кетиш, нафас қисиши ва юрак тўхташига олиб келиши мумкин. Хўш, жазирама иссиқдан сақланиш учун нималар қилиш лозим?
Кўпроқ сув ичиш. Тўғри сув ичиш тартиби организм фаолияти яхши ишлаши ва сув-туз балансини меъёрлаштиришга қулай шароит туғдиради. Иссиқ кунда сув истеъмоли ҳажмини кўпайтириш керак. Бунда организмнинг сув танқислигини тўлдириш учун газланган ёки нектар сув эмас, аксинча, оддий ичимлик сув истеъмол қилган маъқул. Сурункали касаллиги мавжуд бўлса, шифокор тавсиясига риоя қилиш лозим.
Энг иссиқ пайтда – 12:00 дан 16:00 гача кўчага чиқмасликка ва айниқса, қуёш нури остида юрмасликка ҳаракат қилинг. Кунингизни шундай режалаштирингки, бу вақтда ёки ишда ёки уйда бўлинг.
Кўпроқ душ қабул қилинг. Мунтазам равишда тозаланиш баданга самарали нафас олишга ёрдам беради. Сув хона ҳароратида бўлгани маъқул. Муздек сув билан ювиниш эса, тана ҳарорати кескин ўзгаришини келтириб чиқариб, пневмония касаллигига олиб келади.
Албатта, очиқ сув ҳавзаларда чўмилиш мумкин, аммо чўмилиш тақиқланган ҳавзаларда чўмилиш қатъиян ман этилади.
Эрталаб ва кечқурун кўпроқ ҳаракат қилинг. Бундай иссиқ кунда кам ҳаракатлик гипертония, юрак-томир касалликлари ва тромбоз ривожланишига олиб келади.
Озиқланиш рационини ўзгартиринг. Иссиқ кунда кўпроқ совуқ таомлар истеъмол қилинг. Ёғли сут ва гўшт маҳсулотлари истеъмолидан тийилинг, аммо балиқ ва сабзавотлар маҳсулотларидан воз кечманг. Сутли маҳсулотлар ҳақида алоҳида тўхталиб ўтиш лозимки, расталарда қуёш нури тушиб турган ҳамда яроқлилик муддати ўтиб кетган маҳсулотларни сотиб олмаслик керак.
Албатта, таомларни туз билан тановул қилинг, чунки юқори ҳароратда, тананинг терлаши натижасида кўп миқдорда натрий моддаси йўқотилади.
Синтетик матодан тайёрланган кийимлар киймасликка ҳаракат қилинг. Кепка, шляпа ёки панамалар кийишдан уялманг. Чунки офтоб уриши асосан бош қизиганда содир бўлади.
Бундай иссиқ кунда, кондиционерсиз иложи йўқ. Аммо куни бўйи кондиционери бор хонада бўлсангиз ҳам, шундай жойлашингки, ундан чиқаётган совуқ хаво тўғридан-тўғри сизга таъсир қилмасин.
Дошқозондаги ошдан қолган қоп-қора ёғни чўмичда пластик идишга қуяётган ошпазга «Буни нима қиласиз?» дея савол бердим. У «Шуниям билмайсанми?!» дегандай энса қотириб жавоб қайтарди:
БатафсилЎтган ҳафтада ҳукуматнинг тегишли қарорига мувофиқ рецепт билан бериладиган дориларни электрон рецепт асосида тайинлаш тартиби белгиланди.
БатафсилЗамонавий ҳаёт ритми биздан тезкорликни талаб қилаётгани бор гап. Улар орасида энг оммабопи – тез тайёрланадиган егуликлар (фаст-фуд) ва қайта ишланган саноат маҳсулотлари эканлиги ҳам ҳақиқат.
Батафсил