Мактабимизда китобхон болалар таниқли эди. Шулар орасида зимдан мусобақа борарди. Ким кўп ўқиса, ўша зўр! Тўғри, хўжакўрсинга кутубхонадан тўп-тўп китоб қўлтиқлаб чиқиб, тахини бузмай қайтариб келадиганлари ҳам топиларди.

Ўзимни зинҳор улар сафига қўшолмайман… Бир даста китоб танладим-у, сарғиш тўлқинсимон муқовали юпқагина «брошюра» қизиқ туюлиб (кўриниши эмас, номи – «Жамила»), «беш минутда ўқиб ташлайман» деган хаёлда шуни ҳам қўшиб олибман. Шу кеча менда уйқу бўлмади — китобчанинг охирги саҳифалари йиртилган экан. Эртаси эрталаб, дарсга ҳам бормай, кутубхонага чопганим эсимда…

...Ҳаётдан йироқ, на кўнгилга, на шуурга бир нарса берадиган, сафсатадан иборат матоҳлар (китоб демоққа тил бормади, узр) кишини мутоладан бездирса керак-да. Лекин танлов имкони беадад-ку — қўли­нгиздагини бир ёққа улоқтириб, бошқасини олиб ўқинг. Яхши-яхшисини топиб-танлаб ўқинг, ютқазмайсиз!

Чинакам китобхон умуман китоблардан эмас, бирон бир бемаза асардангина совиши мумкин.

…Ноширларнинг нуқул фойда кетидан қувиб, юҳолик қилиши ҳам тўғри эмас. Нашр сиёсатида ўзга жиҳатларни-да ҳисобга олиш даркор, чунончи, китобхонни ранг-баранг асарлар билан мунтазам таништириб бориш, адабиётнинг тўлароқ манзарасини акс эттириш дегандек. Харидоргир экан, деб нуқул бир хил ашёни кўз-кўзлайвериш эса, жонга тегмаган тақдирда ҳам, фетишчиликка олиб келади, дидни якранглаштиради, қолаверса, бора-бора ўша нарсадан кўнгил қолади. Бугун китоб дўконларида қалашиб ётган саф-саф томликларни олинг. Ваҳоланки, аксарияти шоҳ асарлар, нодир китоблар! «Фалончи классикники, зўр кетади!» деб орқа-олдимизга қарамай, босиб чиқараверганмиз-да. Бошқаларнинг асарини ҳам шундай кенгроқ дастурхонга қўйиб кўрайлик-чи, билиб ўтирибсизми, балки…

Моҳиятан чандон ўзгармаган бўлса-да, адабиётни бугун хийла ўсган дейиш мумкин; тасвирий ва талқиний жиҳатлари сезиларли бойиди, воқеликнинг сиртқи баёнидан қаҳрамонлар ички дунёсидаги зиддият, мураккаблик, турфа тебранишлар ифодасига ўтилди… Ҳали мазасини татиб улгурмаган, билмаган китобхонга бу тур асарлар бирмунча эришроқ, зерикарлироқ туюлиши мумкин.

t-align:right'>Манба: zarnews.uz