Аломатлари қандай, давоси борми?

Рахит – болаларда ҳаётининг дастлабки икки йилидаги кенг тарқалган касаллик бўлиб, асосан суякларнинг ўзига хос ўзгариши билан намоён бўлади. Бу хасталик организмда калций ва фосфор моддалари етишмаслиги туфайли келиб чиқади.
 

Рахит барча мамлакатларда учрайди, лекин қуёш нури етишмайдиган, булут қатлами кўп бўлган, тез-тез туман тушадиган жойлардаги болалар бунга кўпроқ чалиниш эҳтимоли юқори. Кузда ва қишда туғилган болалар рахитдан кўпроқ азоб чекишади.
Ушбу хасталик кўпинча ҳомиладорлик даврида оналарнинг қуёш нурини етарлича қабул қилмагани, ўтирадиган турмуш тарзи туфайли келиб чиқади. Экстрагенитал касалликларга чалинган болаларда, шунингдек, кам таъминланган оилалардаги болаларда кўпинча рахит ривожланади.
Рахит тиббий ва ижтимоий муаммодир, чунки бу болаларнинг кўп касалланишига олиб келади. Бу хасталикнинг жиддий оқибатлари орасида остеопороз, остеомалазия, тиш кариеси, миелофиброз, анемия кабилар учрайди. Организмда калций, фосфор ва магний сўрилишининг пасайиши натижасида рахит кўпинча оддий ич қотиши, сафро дискинезияси ва ўн икки бармоқли ичакда ошқозон-ичак тракти ҳаракатининг бузилишини келтириб чиқаради.
Касалликнинг уч даври ва даражаси бор: бошланғич, чўққи даври, фаол рахит белгилари бўлган вақт.
I даражали рахит марказий асаб ва автоном тизимларнинг бузилиши билан тавсифланади. Безовталик, қўрқув, асабийлашиш, титроқ, терлаш, мушак­лар гипотензияси, ич қотиши кузатилади.
II даражали рахит суяк тўқимасида кўзга ташланадиган ўзгаришлар билан тавсифланади. Париетал туберкуляр шаклланиш, 5-8 қовурғалардаги розетария, кўкрак қафаси деформацияси, қовурғалар қисилиши, «қурбақа» қорин.
III даражали рахит бош суягининг юмшаши, бурни («эгар» бурун), кўкрак қафасининг деформацияси («товуқ кўк­раги», «калтакесак кўкраги»), орқа мия деформацияси (рахит кифози) билан намоён бўлади.
Рахитнинг даври ва курсини ташхислаш учун қонда калций, фосфор даражаси, гидроксиди фосфатаза фаоллиги аниқланади. Баъзида билакнинг рентгенограммаси ўтказилади. Қон зардобидаги фосфор концентрацияси текширилади.
Рахит учун терапевтик тадбирлар қуйидагиларни ўз ичига олади:
– фосфор-калций метаболизмини тиклаш;
– ЛПО жараёнларини нормаллаштириш;
– метаболик атсидозни йўқ қилиш;
– Д витамини етишмовчилигини бартараф этиш.
Рахитни даволаш қуйидаги тадбирларни ўз ичига олади:
Боланинг ҳар бир кунини тўғри тартибга солиш. Болалар кунига камида 2-3 соат тоза ҳавода бўлишлари керак ва бола жойлашган хонани мунтазам равишда шамоллатиш зарур. Витаминларга бой, айниқса калций кўпроқ бўлган озиқ-овқатлар билан таомлантириш. Физиотерапия, гигиеник ванналар, душ, массаж.
Ҳомиладорлик пайтида профилактика учун она куну тун етарли уйқу режимига риоя қилиши, ҳар қандай об-ҳавода кунига камида 2-4 соат тоза ҳавода юриши зарур.
Ҳомиладор аёлнинг рационал овқатланиши: кунига камида 180 г. гўшт, 100 г. балиқ (ҳафтада 3 марта), 100 г. творог, 30-40 г. пишлоқ, 300 г. нон, 500 г. сабзавот, 0,5 л. сут ёки сут маҳсулотларини истеъмол қилиш. Эмизикли аёлнинг овқатида ҳам етарли миқдорда витамин ва минерал моддалар бўлиши керак.
Клиник лаборатория ва денситометрик тадқиқотлар рахитни бошдан кечирган болаларни узоқ вақт (камида 3 йил) кузатиб бориш зарурлигини кўрсатади.
Интернет материаллари асосида тайёрланди.