Душанба
08-Декабр 2025
Юртимиздаги меъморий обидалару ноёб ёдгорликлар аждодларимизнинг буюк ақл-тафаккурга, чуқур билимга эга бўлганидан далолат. Ана шундай обидалардан бири Навоий вилояти Кармана тумани ҳудудида, халқаро аэропортнинг шундоқ ёнида, Самарқанд ва Бухорони боғловчи катта йўл бўйидаги сардобадир.
Сардобанинг ўзи нима? Сув танқис бўлган ҳудудларда уни тўплаш ва муздай ҳолда сақлаш учун айлана деворли, юқори қисми аъло сифатли пишиқ ғишт ва ганчдан гумбаз шаклида махсус қурилган, атрофида сув кирадиган тешиклари бўлган ҳовуз. Шунингдек, сардобанинг «Совуқ сув» маъносини (форс-тожикча «сард» — «совуқ», «об» — «сув») англатувчи талқини ҳам мавжуд.
Ўнинчи асрда бунёд этилган мазкур иншоот шу ердаги Работи Малик карвонсаройи билан бирга ривожланиб келди. Карвонсаройнинг ўзи Бухоро ҳукмдори Шамсулмулк Носир ибн Иброҳим даврида (1068-1080) барпо этилган. Карвонсарой ҳамда сардобага ишлатилган қурилиш материаллари бир хил. Бу сардоба ҳам айнан ўша даврларда қурилганидан дарак беради. Ўтган вақт ичида иншоот бир неча бор таъмирланган.
Сардобанинг қурилиши, тузилиши ҳар қандай кишини ҳайратга солмай қўймайди. Деворининг қалинлиги 1,5 метр, диаметри 12 метр. Баландлиги сув остидан гумбази туйнугигача 18 метр. Сифатли, гилли пишган ғиштдан қурилган. Яна бир эътиборли томони — ён туйнуклар. Иншоотнинг цилиндр қисми тугаб, гумбаз бошланиши билан тўрт томонидан эни 1,1 метр, баландлиги 1,5 метр бўлган тўйнуклар қолдирилган. Ушбу тўйнуклар муҳим вазифани бажарган, албатта. Ичидаги сув ифлос бўлмаслиги учун атрофи девор билан ўралган.
Қишда қор-ёмғир сувлари кўмир ва туя жуни орқали тозаланиб (фильтрланиб), секинлик билан сардоба ичига йиғилган. Сувнинг яхши ва муздай сақланиши ҳамда сизот сувлар аралашиб кетмаслиги учун ҳовуз ганчли юмалоқ ғиштлар билан қопланган. Сув буғланишини камайтириш мақсадида ҳовузнинг усти ёпилган. Ғиштлар устидан саксовул кўмири тўшалиб, уч қават туя жунидан тайёрланган кигиз ташланган. Бунда саксовул кўмири ва кигиз сувни турли зарарли тузлару бактериялардан тозаловчи фильтр вазифасини бажарган. Ганч, пишган ғишт ва унинг тагига солинган мол териси сувнинг ерга шимилиб кетиши олдини олган. Маълумотларда келтирилишича, битта сардоба беш-етти йил давомида қурилган экан. Сардоба ёнида қоровулхона бўлган ва қаттиқ қўриқланган.
Сўнгги кунларда Тошкент шаҳри ва атрофида кузатилаётган ҳаво ифлосланиши даражаси жамоатчиликда чуқур ташвиш уйғотмоқда. Пойтахт аҳолисини ҳақли равишда хавотирга солаётган бу ҳолат тезкор ва мувофиқлаштирилган ҳаракатларни талаб этади.
Батафсил
Беш ёшли Азизбек қишда ҳам, ёзда ҳам тез-тез шамоллайди, йўталади, аксиради.
Батафсил
Ўзбекистон Париж битимига мувофиқ ўзининг 3-Миллий миқёсда белгиланадиган ҳиссасини (ММБҲ 3.0) эълон қилди. Миллий шароитлар ва имкониятларни инобатга олган ҳолда, Ўзбекистон Республикаси «2010 йил даражасига нисбатан 2035 йилгача ялпи ички маҳсулот бирлигига тўғри келадиган иссиқхона газлари ташламалари (яъни уларнинг интенсивлиги)ни 50 фоизга камайтириш» мажбуриятини олди.
Батафсил
Сўнгги кунларда Тошкент шаҳри ва атрофида кузатилаётган ҳаво ифлосланиши даражаси жамоатчиликда чуқур ташвиш уйғотмоқда. Пойтахт аҳолисини ҳақли равишда хавотирга солаётган бу ҳолат тезкор ва мувофиқлаштирилган ҳаракатларни талаб этади.
Беш ёшли Азизбек қишда ҳам, ёзда ҳам тез-тез шамоллайди, йўталади, аксиради.
Ўзбекистон Париж битимига мувофиқ ўзининг 3-Миллий миқёсда белгиланадиган ҳиссасини (ММБҲ 3.0) эълон қилди. Миллий шароитлар ва имкониятларни инобатга олган ҳолда, Ўзбекистон Республикаси «2010 йил даражасига нисбатан 2035 йилгача ялпи ички маҳсулот бирлигига тўғри келадиган иссиқхона газлари ташламалари (яъни уларнинг интенсивлиги)ни 50 фоизга камайтириш» мажбуриятини олди.
Аму-Қашқадарё ирригация тизимлари ҳавза бошқармасига қарашли Қашқадарё вилоят сув хўжалиги тарихи музейи биносида Ўзбекистон Экологик партияси Қашқадарё вилоят кенгаши томонидан талабалар билан учрашув ўтказилиб, музей кўргазмалари билан таништирилди.
Саноат корхоналари мамлакатда иқтисодий тараққиётнинг бош омили саналади. Уларда минглаб элдошларимиз меҳнат қилар экан, биринчи навбатда ўз оиласи фаровонлигини таъминлаётганидан мамнун, албатта.
