Душанба
08-Декабр 2025
«Тош ўрмон»га яна беш чақиримча қолди, у ёғига отда борамиз». Қалмирза оға айтгандай, отларга миндик ва олдинма-кейин бўлиб, йўлга тушдик.
Тўрт томон саҳро. Салкам 300 минг квадрат километр майдонни эгаллаган Қизилқум саҳросининг ҳайвонот ва наботот олами тамомила ўзгача. Узоқ-узоқлардан туя ва йилқи уюрлари, сал берироқда қўй-қўзилар ўтлаб юргани кўзга ташланади. Чўл қушларининг чуғур-чуғури тинмайди.
«Тош ўрмон» жойлашган ҳудудга бориш учун Навоийдан чиққан уловда қарийб саккиз соат юриш керак бўлади. Оралиқ масофа тўрт юз чақиримдан кўпроқ. Бунча йўл юриш айтишга осон. Аммо боргач, афсусланмайсиз. Чўлдаги мўъжиза сизни маҳлиё этиши аниқ. Беихтиёр: «Шунақа тинч, сокин жойлар ҳам бор экан-а?!», деб юборасиз.
Сўнгги пайтларда Учқудуқнинг Мингбулоқ овулидан ўттиз чақирим масофадаги Жарақудуқ дарасига келувчи маҳаллий ва хорижий сайёҳларнинг сони кўпайиб қолди. Дарага шунча йўл босиб, тўқсон беш, юз миллион йиллик ноёб табиий объектни томоша қилгани келади. Айниқса, «Тош ўрмон»да бўлганлар аввало, тош қотган чиғаноқлар, акула тишлари ва скелети, дарахт таналари, ҳатто, ўрдакбурун динозаврнинг тошга айланган болдир суякларини кўриб ҳайратга тушиши табиий. Шу ўринда унинг пайдо бўлишига нима сабаб бўлган, деган савол туғилади. Қадимда коинотдан учиб тушган метеоритларнинг денгизга тушиши натижасида унинг суви парланиб кетган. Натижада бу ерлар бир неча юз йиллар давомида чанг-тўзон гирдобида қолган, қуёш нури умуман тушмаган. Табиий, физик ва кимёвий жараёнлар натижасида денгиз атрофидаги ўрмонзорлар, сув ва қуруқликда яшовчи жониворларнинг бари тошга айланган. Бу илмий хулосани Ўзбекистон, Россия, АҚШ, Буюк Биритания ҳамда канадалик олимлар ҳамкорлигидаги Халқаро экспедиция ҳам маъқуллаган.
«Тош ўрмон»га яқин ҳудуддаги тошларни ёриб, ўсган ёввойи жийдаларга узоқ тикилиб қолдим. Афсуски, кейинги йилларда ундаги тошларни бу ерга келиб-кетувчилар беармон ташиб кетаётган экан. Натижада унинг бугунги кўриниши кечагисидан фарқ қила бошлаган. Наҳотки, бундай қилиш мумкин эмаслигини баъзилар англаб етмаётган бўлса?!. Афсус...
Дунёнинг саноқли давлатларида бундай ноёб тошлар учрайди. Назаримда, бу бойлигимизни аллақачон бутун дунёга намойиш этиш фурсати етган.
Сўнгги кунларда Тошкент шаҳри ва атрофида кузатилаётган ҳаво ифлосланиши даражаси жамоатчиликда чуқур ташвиш уйғотмоқда. Пойтахт аҳолисини ҳақли равишда хавотирга солаётган бу ҳолат тезкор ва мувофиқлаштирилган ҳаракатларни талаб этади.
Батафсил
Беш ёшли Азизбек қишда ҳам, ёзда ҳам тез-тез шамоллайди, йўталади, аксиради.
Батафсил
Ўзбекистон Париж битимига мувофиқ ўзининг 3-Миллий миқёсда белгиланадиган ҳиссасини (ММБҲ 3.0) эълон қилди. Миллий шароитлар ва имкониятларни инобатга олган ҳолда, Ўзбекистон Республикаси «2010 йил даражасига нисбатан 2035 йилгача ялпи ички маҳсулот бирлигига тўғри келадиган иссиқхона газлари ташламалари (яъни уларнинг интенсивлиги)ни 50 фоизга камайтириш» мажбуриятини олди.
Батафсил
Сўнгги кунларда Тошкент шаҳри ва атрофида кузатилаётган ҳаво ифлосланиши даражаси жамоатчиликда чуқур ташвиш уйғотмоқда. Пойтахт аҳолисини ҳақли равишда хавотирга солаётган бу ҳолат тезкор ва мувофиқлаштирилган ҳаракатларни талаб этади.
Беш ёшли Азизбек қишда ҳам, ёзда ҳам тез-тез шамоллайди, йўталади, аксиради.
Ўзбекистон Париж битимига мувофиқ ўзининг 3-Миллий миқёсда белгиланадиган ҳиссасини (ММБҲ 3.0) эълон қилди. Миллий шароитлар ва имкониятларни инобатга олган ҳолда, Ўзбекистон Республикаси «2010 йил даражасига нисбатан 2035 йилгача ялпи ички маҳсулот бирлигига тўғри келадиган иссиқхона газлари ташламалари (яъни уларнинг интенсивлиги)ни 50 фоизга камайтириш» мажбуриятини олди.
Аму-Қашқадарё ирригация тизимлари ҳавза бошқармасига қарашли Қашқадарё вилоят сув хўжалиги тарихи музейи биносида Ўзбекистон Экологик партияси Қашқадарё вилоят кенгаши томонидан талабалар билан учрашув ўтказилиб, музей кўргазмалари билан таништирилди.
Саноат корхоналари мамлакатда иқтисодий тараққиётнинг бош омили саналади. Уларда минглаб элдошларимиз меҳнат қилар экан, биринчи навбатда ўз оиласи фаровонлигини таъминлаётганидан мамнун, албатта.
