Ош бўлмасин!..
Дошқозондаги ошдан қолган қоп-қора ёғни чўмичда пластик идишга қуяётган ошпазга «Буни нима қиласиз?» дея савол бердим. У «Шуниям билмайсанми?!» дегандай энса қотириб жавоб қайтарди:
Батафсил— Ўғлим беш ёшда. Тез-тез шамоллайди. Шифокор иммунитети паст, чиниқтириш керак, деб маслаҳат берди. Боламга жуда яхши эътибор берамиз. Барибир тез-тез касал бўлаверади. Нима қилсам, касалликка чидамли бўлади?
— Иммунитети паст одам кучсиз инфекция сабаб ҳам оғир касалликка чалиниши мумкин, — дейди пойтахтимиздаги 15-сон поликлиника шифокори Дилбар МУҚИМОВА. — Айниқса, болалар ва қарияларда иммунитет мустаҳкамлиги жуда муҳим. Чунки суст иммун тизими болани заифлаштиради ва ақлий ривожланишига жиддий таъсир кўрсатади. Танамиздаги ҳар бир аъзонинг ўз иммунитети мавжуд. Айниқса, юрак, буйрак, жигар иммунитети жуда аҳамиятли. Чунки бу аъзолар қонни фильтрлаш, ҳайдаш вазифасини ўтагани боис нафақат ўзини, балки қон орқали бутун организмни ҳимоялайди.
Иммунитети паст одамнинг касалликка чалиниши осон, тузалиши эса қийин кечади. Ойда бир неча бор шамоллаб, тез-тез томоғи оғрийди. Бактерия ва инфекцияларга қарши организм мустақил курашиш қобилиятини йўқотади. Оддий шамоллашда ҳам антибиотикларга мурожаат қилмаса, тузалмаслиги мумкин. Соғлом бола организми эса инфекцияга қарши ўзи курашади. Организм инфекцияга қарши курашишни бошлаганида иситма кўтарилади. Йўтал, акса уриш, кўз ёшланиши ҳам иммунитетнинг ҳимояга тайёрлигини билдиради. Гоҳида беморнинг сал иситмаси чиқса, уни тезда туширишга ҳаракат қилади. Бироқ иситмани иммунитетдан дарак берувчи, деб қабул қилиш керак. Фақат тана ҳарорати 38 даражадан ошгандагина иситма туширувчи воситалардан фойдаланиш лозим. Унгача эса беморга кўпроқ суюқлик ичириб, ҳароратини текшириб турган маъқул.
Аввало, овқатланиш тартибининг бузилиши, С витамини етишмаслиги иммунитетни пасайтириб юборади. Антибиотиклар ва камҳаракатлилик ҳам иммунитетни сустлаштиради. Ҳаддан ташқари тозалик, орасталик ҳам иммунитетни пасайтиради. Болани туғилганидан чиниқтириб бориш керак. Тупроқ билан ўйнашига, очиқ ҳавода сайр қилишига, тенгдошлари билан кўпроқ мулоқотда бўлишига имконият яратиш лозим. Агар бола жуда авайлаб ўстирилса, ундаги иммунитет ҳам шунга мос бўлади. Чиниқмаган иммунитет организмни кўнгилдагидек ҳимоя қилолмайди. Жуда қалин кийиниш ҳам иммунитетни пасайтиради. Чўмилиш ва офтобда тобланиш иммунитетни кучайтиради. Бунда, айниқса, спортнинг сузиш, югуриш, велосипедда учиш, енгил атлетика, бадиий гимнастика турлари жуда фойдали. Иммунитетни мустаҳкамлашда наъматак дамламаси, ёнғоқ, қуритилган ва ҳўл мевалар, қайнатилган сабзавотлар, табиий асал, қайнатма шўрвалар, кўкатларни истеъмол қилиш тавсия этилади.
Дошқозондаги ошдан қолган қоп-қора ёғни чўмичда пластик идишга қуяётган ошпазга «Буни нима қиласиз?» дея савол бердим. У «Шуниям билмайсанми?!» дегандай энса қотириб жавоб қайтарди:
БатафсилЎтган ҳафтада ҳукуматнинг тегишли қарорига мувофиқ рецепт билан бериладиган дориларни электрон рецепт асосида тайинлаш тартиби белгиланди.
БатафсилЗамонавий ҳаёт ритми биздан тезкорликни талаб қилаётгани бор гап. Улар орасида энг оммабопи – тез тайёрланадиган егуликлар (фаст-фуд) ва қайта ишланган саноат маҳсулотлари эканлиги ҳам ҳақиқат.
Батафсил