Душанба
08-Декабр 2025
Бир кунда уч марта овқатланиш аллақачон ёзилмаган қоида бўлиб кун тартибимизга кирган.
Дунё аҳолисининг катта қисми нонушта, тушлик ва кечки таомни беармон ейди. Шифокорларнинг огоҳлантиришича, бу йўсинда таомланиш қон босими, ортиқча вазн ва ёмон холестерин даражасининг ошишига асосий сабабчи бўлмоқда.
Британиялик олимлар Европа, АҚШ, Япония ва Хитойда бўлиб, икки минг кишининг овқатланиш тартибини солиштириб кўрди. Барча иштирокчига тенг миқдорда ва бир хил калориядаги таом берилди. Ягона фарқ: уларнинг биринчи ярми кунда уч марта, иккинчи ярми эса олти мартадан кўп овқатланди. Яъни овқатланишнинг таркиби эмас, тартиби ўзгартирилди, холос. Биринчи гуруҳ иштирокчиларининг қон босими ва вазни қисқа фурсатда сезиларли ошди.
Бу натижа мутахассисларни гипертония (юқори қон босими)дан азият чекаётган 50 киши ўртасида кузатув олиб боришга ундади. Иштирокчиларнинг ярми бир хил таркибдаги таомни кунда тўққиз марта (оз-оздан), қолган иккинчи ярми олти мартадан камроқ истеъмол қилди. Мазкур тадқиқот ҳам юқоридаги натижани тасдиқлади. Яъни оз-оздан, аммо тез-тез овқатланган иштирокчиларнинг қон босими сезиларли пасайди.
Ўтказилган бошқа бир неча тажриба ҳам тез-тез овқатланишнинг фойдали эканини исботлаган. Афина университети (Греция) олимларининг 9-13 ёшли икки минг бола ўртасида ўтказган тажрибасида бир кунда беш марта овқатланган болаларда, кунда уч маҳал овқатланган болаларга қараганда (гарчи бир хил миқдорда ва калориядаги таом бўлишига қарамай) ёмон холестерин даражаси 32,6 фоизга камайгани аниқланди. Маастрихт университети (Нидерландия), олимлари эса, тўрт марта овқатланиш метоболизм (моддалар алмашинуви)ни тезлаштириб, семириш хавфини камайтиришини таъкидлашмоқда. Фақат шуни ёдда тутиш керакки, тез-тез овқатланиш дегани, нонушта билан тушлик ёки тушлик билан кечки овқат орасида қўшимча овқатланиш, қўлига тушган нарсани ковшаб юриш эмас, балки кундалик озиқани беш ёки олти қисмга бўлиб, оз-оздан истеъмол қилишдир. Масалан, бир кунда олти марта овқатланганда, бир ўтиришда 300 калориядан ортиқ бўлмаган миқдорда таомланиш мақсадга мувофиқ. Бу бироз товуқ гўшти, гуруч ва сабзавотлардан иборат бўлиши мумкин. Исроил олимларининг тажрибаларида вақт-бевақт юқори колорияда овқатланаверадиган кишиларда холестерин миқдори одатдагидан кўпроқ бўлиши аниқланди. Бу эса қандли диабетга бир қадам дегани.
Тез-тез овқатланишнинг яна бир яхши томони: ёғ кислоталари организмга кўп миқдорда келиб тушмайди ва натижада томирларда ёғли чўкиндилар тиқин каби тиқилиб қолмайди. Демак, қон айланиши ҳам бир меъёрда давом этаверади.
Олимлар бир кунда уч марта овқатланиш ҳеч қандай илмий билимларга асосланмаганлигини таъкидлашмоқда. Бу шунчаки XIX асрда меҳнат шароитларига қулай бўлиши учун белгиланган овқатланиш тартиби, холос.
Дилроз АБРАЕВА
тайёрлади.
Кейинги йилларда Ўзбекистонда ўғил болалар кўпроқ туғилаётгани ҳақидаги хабарларга тез-тез кўзимиз тушмоқда. Сўнгги статистик маълумотларга кўра, жорий йилнинг дастлабки 9 ойи давомида мамлакатимизда 321 мингта қиз бола ва 343,6 мингта ўғил бола дунёга келган. Кўриб турганингиздек, ҳар 100 та қиз болага 107 та ўғил бола тўғри келяпти.
Батафсил
Анор юрак-қон томир тизими саломатлиги учун муҳим бўлган мевалардан биридир. B12 витаминининг кони экани ҳисобига қон босимини меъёрлаштиради, қон-томирлар деворини мустаҳкамлайди, эритроцит ва гемоглобин синтезида фаол иштирок этгани сабабли мия ва асаб тизимига ижобий таъсир қилади.
Батафсил
COVID-19 га қарши мРНК вакциналари саратон билан курашаётган айрим беморларнинг умрини узайтириб, касалликни даволашда самарали бўлиши мумкин.
Батафсил
Кейинги йилларда Ўзбекистонда ўғил болалар кўпроқ туғилаётгани ҳақидаги хабарларга тез-тез кўзимиз тушмоқда. Сўнгги статистик маълумотларга кўра, жорий йилнинг дастлабки 9 ойи давомида мамлакатимизда 321 мингта қиз бола ва 343,6 мингта ўғил бола дунёга келган. Кўриб турганингиздек, ҳар 100 та қиз болага 107 та ўғил бола тўғри келяпти.
Анор юрак-қон томир тизими саломатлиги учун муҳим бўлган мевалардан биридир. B12 витаминининг кони экани ҳисобига қон босимини меъёрлаштиради, қон-томирлар деворини мустаҳкамлайди, эритроцит ва гемоглобин синтезида фаол иштирок этгани сабабли мия ва асаб тизимига ижобий таъсир қилади.
COVID-19 га қарши мРНК вакциналари саратон билан курашаётган айрим беморларнинг умрини узайтириб, касалликни даволашда самарали бўлиши мумкин.
«Мен шифокор эгнидаги оқ либосни нафақат касб белгиси, балки Ватанга чексиз садоқат рамзи деб биламан. Бундан буён ҳам шифокорнинг, ҳар бир тиббиёт ходимининг обрўсини ҳимоя қилиш, унга ҳар томонлама муносиб шароит яратиш эътиборимиз марказида бўлади».
«Oila va TABIAT» газетасининг ўтган сонларидан бирида Муаззам Иброҳимованинг «Ош бўлмасин!» сарлавҳали мақоласини зўр бир қизиқиш билан ўқиб чиқдим. Мақолада тамаддихоналарда кечаги овқатдан чиққан ёғни қайта яна овқатга ишлатиш ҳолати ҳақида куюнчаклик билан фикр-мулоҳазалар ўртага ташланган.
