Душанба
08-Декабр 2025
— Қизимга шифокорлар дисплазия ташхисини қўйишди. Илтимос, шу касалликнинг келиб чиқиш сабаблари ва даво йўллари ҳақида маълумот берсангиз?
— Дисплазия (лотинча «нотўғри ривожланиш») чаноқ-сон бўғимининг туғма касаллигидир. Аслида бу ҳолат бола бўғимидаги бойлам ва мушаклар тонусининг бўшлиги сабаб юзага келади ва бир ойлигида ўз-ўзидан ўтиб кетади. Лекин ҳар минг чақалоқнинг тўрт-беш нафари сон суягининг чиқиши кучли бўлиши сабаб шифокорга мурожаат қилади. Чаноқ-сон бўғими туғма дисплазияси уч хил кўринишда бўлади: дисплазия, чала чиқиш, сон суягининг тўлиқ чиқиши.
Чаноқ-сон бўғими туғма дисплазияси ўғил болаларга нисбатан қизларда 5-7 марта кўпроқ учрайди. Думбаси билан туғилган чақалоқларнинг 50 фоизида дисплазия кузатилади. Ҳомиладорликнинг биринчи ярмидаги турли хасталиклар, жумладан, токсикоз касалликни келтириб чиқарувчи асосий омилдир. Бўлажак онанинг яшаш ва иш жойидаги экологик ҳолат ҳам катта аҳамиятга эга. Булар дисплазия ривожланишига ва ҳатто, сон суякларининг туғма чиқишига олиб келади. Айрим оилаларда сон суяги туғма чиқишига мойиллик наслдан наслга ўтади.
Сон суягининг туғма чиқиши — таянч-ҳаракат тизими туғма нуқсонларининг энг кўп учрайдиган тури. Унда чаноқ-сон бўғими барча элементларининг нотўғри ривожланиши оқибатида бўғим косачаси ва сон суяги бошчасининг бир-бирига нисбатан тўлиқ силжиши кузатилади. Сон суяги бошчаси бўғим косачасидан ташқарига ва юқорига силжийди.
Боланинг таянч-ҳаракат ва асаб тизими тўлиқ ривожланмагани сабаб сон суяги туғма чиқишида оғриқлар кузатилмайди. Болалар шифокори клиник, ультратовуш аппарати ва рентгенография усули ёрдамида ташхис қўйиши мумкин.
Агар болада қуйидаги белгилар кузатилса, ортопедга мурожаат қилиш зарур:
Бир ёки иккала сон очилишининг чегараланиши. Боланинг оёқлари чаноқ-сон ва тизза бўғимларидан тўғри бурчак остида букиб, ён томонга очилади. Меъёрда унинг очилиш бурчаги 160 — 180 даража. Дисплазияда бу бурчак камаяди.
«Қирсиллаш» белгиси чақалоқларда уч ойликкача кузатилади. Буни аниқлаш учун чақалоқнинг оёқлари чаноқ-сон ва тизза бўғимларидан тўғри бурчак остида букиб туриб, ўрта чизиққа келтирилиб, сўнгра секин очилади, шунда чиқиш томонда қирсиллаш эшитилади.
Оёқларнинг калталиги. Чақалоқнинг оёқлари чаноқ-сон ва тизза бўғимларидан букилиб, қоринга симметрик яқинлаштирилади ва тиззалар сатҳида калталик аниқланади.
Тери бурмалари асимметрияси. Меъёрда боланинг оёқлари ёзилган ва бирлаштирилганда олд ва орқа сонда тери бурмалари симметрик бўлади. Уларнинг асимметрияси ўша томонда чаноқ-сон бўғими дисплазияси борлигини кўрсатади.
Аниқ ташхис қўйилгандан сўнг беморнинг ёши ва касаллик даражасига қараб, амбулатор шароитда ёки стационарда даволаш ишлари олиб борилади. Даволаш давомийлиги ўртача тўққиз-ўн бир ойни ташкил этади. Касаллик ўз вақтида аниқланиб (3-12 ойликкача), шифокор кўрсатмасига риоя қилинса, ундан тўлиқ фориғ бўлиш мумкин.
Кейинги йилларда Ўзбекистонда ўғил болалар кўпроқ туғилаётгани ҳақидаги хабарларга тез-тез кўзимиз тушмоқда. Сўнгги статистик маълумотларга кўра, жорий йилнинг дастлабки 9 ойи давомида мамлакатимизда 321 мингта қиз бола ва 343,6 мингта ўғил бола дунёга келган. Кўриб турганингиздек, ҳар 100 та қиз болага 107 та ўғил бола тўғри келяпти.
Батафсил
Анор юрак-қон томир тизими саломатлиги учун муҳим бўлган мевалардан биридир. B12 витаминининг кони экани ҳисобига қон босимини меъёрлаштиради, қон-томирлар деворини мустаҳкамлайди, эритроцит ва гемоглобин синтезида фаол иштирок этгани сабабли мия ва асаб тизимига ижобий таъсир қилади.
Батафсил
COVID-19 га қарши мРНК вакциналари саратон билан курашаётган айрим беморларнинг умрини узайтириб, касалликни даволашда самарали бўлиши мумкин.
Батафсил
Кейинги йилларда Ўзбекистонда ўғил болалар кўпроқ туғилаётгани ҳақидаги хабарларга тез-тез кўзимиз тушмоқда. Сўнгги статистик маълумотларга кўра, жорий йилнинг дастлабки 9 ойи давомида мамлакатимизда 321 мингта қиз бола ва 343,6 мингта ўғил бола дунёга келган. Кўриб турганингиздек, ҳар 100 та қиз болага 107 та ўғил бола тўғри келяпти.
Анор юрак-қон томир тизими саломатлиги учун муҳим бўлган мевалардан биридир. B12 витаминининг кони экани ҳисобига қон босимини меъёрлаштиради, қон-томирлар деворини мустаҳкамлайди, эритроцит ва гемоглобин синтезида фаол иштирок этгани сабабли мия ва асаб тизимига ижобий таъсир қилади.
COVID-19 га қарши мРНК вакциналари саратон билан курашаётган айрим беморларнинг умрини узайтириб, касалликни даволашда самарали бўлиши мумкин.
«Мен шифокор эгнидаги оқ либосни нафақат касб белгиси, балки Ватанга чексиз садоқат рамзи деб биламан. Бундан буён ҳам шифокорнинг, ҳар бир тиббиёт ходимининг обрўсини ҳимоя қилиш, унга ҳар томонлама муносиб шароит яратиш эътиборимиз марказида бўлади».
«Oila va TABIAT» газетасининг ўтган сонларидан бирида Муаззам Иброҳимованинг «Ош бўлмасин!» сарлавҳали мақоласини зўр бир қизиқиш билан ўқиб чиқдим. Мақолада тамаддихоналарда кечаги овқатдан чиққан ёғни қайта яна овқатга ишлатиш ҳолати ҳақида куюнчаклик билан фикр-мулоҳазалар ўртага ташланган.
