Барча ҳудудларда маҳалла оқсоқоллари ва уларнинг маслаҳатчилари сайлови ниҳоясига етди. Номзодлар орасидан энг муносибларини танлаб олиш жараёни қандай кечди?

Келгусидаги икки ярим йил давомида маҳаллаларимизга кимлар раислик қиладиган бўлди? Уларнинг жамоатчилик олдида ўз лавозимига ёндашуви қай тарзда бўлиши мумкин?

Шу каби саволлар билан «Маҳалла» хайрия жамоат фонди Сурхондарё вилоят бўлими бошқаруви раиси Ўрол ­ТОШБОЕВга мурожаат қилдик.

— Бу йилги сайловлар олдингиларидан анча юқори савияда ўтди. Буни номзодларнинг муносабати, сайловчиларнинг ёндашувида ҳам яққол кузатдик. Сайловнинг муваффақиятли ўтишида, асосан, унинг аҳамияти ва мазмун-моҳиятини тушунтиришда жойларда ўтказилган семинар-тренинглар, учрашувлар, оммавий ахборот воситалари орқали қилинган чиқишлар, айниқса, кўпроқ самара берди.

Мана, қаранг: сайловни ўтказишга кўмаклашувчи комиссиялар таркибига Сенат аъзолари, вилоят, туман, шаҳар кенгашларининг депутатлари, жамоат ташкилотлари раҳбарлари ва оммавий ахборот воситалари вакилларидан иборат жами 200 нафардан ортиқ киши киритилган эди. Уларнинг аксарияти олдинги сайловларда иштирок этган ва ўз фаоллиги билан ажралиб турган фидойи инсонлар. Вилоятимиз бўйича 832 ишчи гуруҳлари тузилиб, улар таркибига 6 мингдан ортиқ киши жалб қилинди.

Сайловнинг очиқлиги, ошкоралигини таъминлаш ҳамда барча жараёнларни ёритиб бориш учун оммавий ахборот воситалари вакиллари, Фуқаролик жамияти шаклланишини мониторинг қилиш мустақил институти Сурхон­дарё вилоят ҳудудий бўлинмаси вакилларидан иборат матбуот хизмати гуруҳи тузилди. Улар тайёрлаган туркум кўрсатув, эшиттириш ва мақолалар аҳолининг сайлов жараёнига бўлган муносабатларини шакллантиришда катта туртки бўлди.

Мисол учун нашрлар орқали 157 та мақола, вилоят телевидениеси орқали 68 кўрсатув, «Диёр» янгиликлари дастури орқали сайловга доир 94 та кўрсатув тайёрланиб, эфирга берилди. Вилоят радиосида 46 та эшиттириш тайёрланди.

— Номзодларни танлаб олишга қандай меъёрлар асосида ёндашилди?

— Шаҳар, туман ҳокимликлари ташкилий-назорат гуруҳлари номзодларни чуқур таҳлил қилиб, лавозимга соҳа муаммоларини яхши билиши, мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотларни тўғри тушунадиган ва аҳолига етказа оладиган, топширилган ишга масъулият билан ёндашадиган, ташаббускор, изланувчан, маданий-маърифий савияси етарли, ўзининг ижтимоий-иқтисодий, сиёсий-ҳуқуқий билимлари даражасини ошириш устида ишлайдиганлар танлаб олинди. Аҳоли билан учрашувларда номзодлар танлаб олиниб, хулосалар олиш учун шаҳар, туманлар ҳокимларига тақдим этилди.

— Сайловда овоз бериш жараёнлари қандай ўтди? Сайловдан кўнгли тўлмаганлар ҳам бўлдими?

— Сайлов жараёнлари, айниқса, Шўрчи, Олтинсой, Термиз, Қумқўрғон, Узун туманларида уюшқоқлик билан ташкил этилди. Музработ ва Қизириқ туманларида эса сайлов жараёнлари қисқа муддатларда амалга оширилиб, вилоятда биринчилардан бўлиб тугалланди.  

Вилоятдаги 832 та ўзини ўзи бошқариш органларининг сайлов жараёнларида жами      1 миллион 494 минг 337 нафар сайловчилар томонидан сайланган 67 минг 505 нафар вакиллардан 55 минг 290 нафари овоз беришда қатнашди. Сайлов 416 та (50 фоиз) маҳалла фуқаролар йиғинида очиқ овоз бериш ҳамда 416 та (50 фоиз) маҳалла фуқаролар йиғинида ёпиқ овоз бериш орқали амалга оширилди. Маҳалла раислигига сайланган номзодларнинг 592 нафари (71,2 фоиз) биринчи маротаба сайланди, сайланган раисларнинг 34 нафари маҳаллий кенгашлар депутатларидир. Барча раислар бошқарув ишларида ишлаган ва катта тажрибага эга.

— Бу йилги сайловда, гарчи қоида тариқасида бўлса-да, номзодларнинг олий маълумотли бўлишига алоҳида эътибор қаратилган эди. Сайлов натижаларига кўра, бугун вилоятда оқсоқолларнинг маълумоти даражаси қандай бўлди?  

— Бу борада анча юқори кўрсаткичларимиз бор. Раисликка сайланган номзодларнинг 664 нафари (79,8 фоизи) олий маълумотли (айрим туманларимизда бу кўрсаткич 90 фоиздан ошди), 160 нафари ўрта-махсус маълумотга эга. Уларнинг 160 нафари иқтисодчи, 30 нафари юрист, 227 нафари ўқитувчи, 161 нафари муҳандис, 7 нафари шифокор, 63 нафари агроном ва 184 нафари бошқа мутахассислар.

Сайланган раисларнинг 18 нафари давлат ҳокимияти бошқаруви соҳасида, 179 нафари ижтимоий соҳалар, яъни таълим ва соғлиқни сақлаш тизимида, 25 нафари ишлаб чиқариш соҳасида, 98 нафари  қишлоқ хўжалиги  соҳасида, 68 нафари ҳуқуқни муҳофаза қилиш ва Қуролли кучлар  тизимида, 37 нафари хусусий тадбиркорлик ва бизнес соҳасида, 104 нафари нодавлат-нотижорат ташкилотлари тизимида, 4 нафари тижорат банклари ва суғурта компаниялари тизимида, 299 нафари бошқа соҳаларда фолият юритиб келган. 

— Янги сайланган маслаҳатчилар таркибида ҳам зиёли хотин-қизлар борми?   

— Албатта. Уларга ҳам жуда юқори талаблар қўйилган эди. Ахир, улар маҳалланинг асосий тиргаги-ку! Қувонарлиси, сайланган жами маслаҳатчилар 9 минг 95 нафарни ташкил этган бўлса (ўртача ҳар бир маҳаллага 11 кишидан), шундан 5 минг  521 нафари (60,7 фоиз) биринчи марта  сайланди. Бу —  шунча маҳаллага янгича қараш, янгича ёндашув кириб келди, дегани. Маслаҳатчилар таркибида аёллар 1 минг 739 нафарни, маҳаллий кенгашлар депутатлари эса 189 нафарни ташкил этди. Келажакда улардан умидимиз катта.

Абдукарим АВАЗБЕКОВ

суҳбатлашди.