Ўзбекистон учун биринчи марта комплекс тизим яратилди
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
БатафсилКўп ҳолларда қуёш панеллари ўрнатилиши табиат учун хавф деб қаралади, гўёки улар ўсимликлар ўсишини тўсади, ҳайвонлар яшайдиган жойни қисқартиради. Аммо Нидерландияда ўтказилган янги тадқиқот бу фикрни қисман инкор қилди. Яъни айрим ҳолларда қуёш электр станциялари аксинча, биологик хилма-хилликка ижобий таъсир кўрсатиши мумкинлиги аниқланган.
Олимларнинг тадқиқотига кўра, қишлоқ хўжалигида интенсив фойдаланиладиган майдонларда, яъни тез-тез ўриладиган, ўғит сепиладиган ва ҳайвонлар боқиладиган жойларда табиий ҳаёт учун имкониятлар жуда кам бўлади. Аммо ўша ерда қуёш панеллари пайдо бўлса, вазият ўзгаради. Панеллар сояси, ўтнинг секинроқ ўсиши ва ернинг камроқ ишланиши натижасида ярим табиий яйловга ўхшаш муҳит шаклланади.
Тадқиқотчилар 15 та қуёш электр станциясининг ўсимлик ва умуртқасиз ҳайвонлар дунёсига оид ҳолатни, уларнинг яқинидаги оддий яйловлар билан солиштиришди. Натижалар қуйидагича бўлди:
– қуёш панеллари ўрнатилган майдонларда ўсимлик турлари сони кўпроқ;
– асаларилар ва бошқа чанглайдиган ҳашаротлар сони ҳам юқори;
– капалаклар сони эса унча фарқ қилмаган.
Қолаверса, ер остидаги майда жонзотлар (қуртлар, қўнғизлар, чумолилар) сони бир оз камроқ бўлса ҳам, турлар хилма-хиллиги юқори бўлган.
Бундан кўриниб турибдики, қуёш панеллари остидаги ҳудудлар айрим ҳолларда энергия манбаи бўлиши билан бир қаторда, табиат учун ҳам фойдали яшаш жойига айланиши мумкин. Албатта, бундай ижобий таъсир автоматик тарзда юз бермайди, бу, аввало, лойиҳа қандай ташкил этилишига боғлиқ.
Мутахассисларнинг фикрича, агар қуёш станциялари лойиҳаланаётганда панеллар оралиғи, ўтларни ўриш тартиби, тупроқ ҳолати ва атроф ландшафти тўғри ҳисобга олинса, бундай объектлар энергия ишлаб чиқариш билан бирга экологик тизимни қўллаб-қувватловчи муҳит бўлиши мумкин.
Илмий натижалар шуни кўрсатмоқдаки, қуёш энергияси фақат электр ишлаб чиқариш воситаси эмас, балки тўғри ёндашув билан биологик хилма-хилликни сақлашга ёрдам берувчи омил ҳам бўла олади.
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
БатафсилЎз вазифамга кўра қўриқхона ҳудудини назорат қилиб айланиб юрарканман, икки томонини бутазорлар қоплаган тор сўқмоқлардан бирида икки ноёб қушнинг қанотларини кенг ёйиб рақсбоп ҳаракатлар қилаётганини кўриб қолдим. Панароққа ўтиб дурбинда эътибор билан кузатдим. Бу ер юзида тобора камайиб бораётган ноёб йўрға тувалоқ экан.
БатафсилСир эмаски, бир неча йиллардан буён мамлакатимизда экотуризмни ривожлантириш ҳақида кўп гапирилиб келинмоқда.
Батафсил