Жума
24-Октябр 2025
Кейинги йилларда мамлакатимизда хотин-қизларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий асослари мустаҳкамланиб, хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилишга, улар учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатларини, шу жумладан оғир ижтимоий аҳволда қолган хотин-қизлар ҳуқуқлари кафолатларини таъминлашга қаратилган бир қатор қонунлар қабул қилинди.
Улар асосида хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик содир этишга олиб келадиган сабаблар ҳамда шарт-шароитларни аниқлаш ва бартараф этиш бўйича тизим яратилди. Шу билан бирга, тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчига давлат ҳимоясини тақдим этувчи, хотин-қизларга тазйиқ ўтказаётган ёки уларга нисбатан зўравонлик содир этган шахсга ёхуд бир гуруҳ шахсларга нисбатан қонуний таъсир кўрсатиш чоралари сифатида «ҳимоя ордери» институти жорий этилди.
Қонунчиликка мувофиқ, ҳимоя ордери тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчига тақдим этилади. Унинг нусхаси тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахсга берилади. Шунингдек, мазкур шахслар ҳимоя ордерининг шартлари ҳамда уни бажармаслик оқибатлари ва зўравонлик хулқ-атворини ўзгартириш бўйича тузатиш дастурларидан ўтиш зарурлиги тўғрисида хабардор қилинади.
Қолаверса, ҳимоя ордери талабларини бажармаслик, амалдаги қонунчиликка кўра, базавий ҳисоблаш миқдорининг бир бараваридан уч бараваригача миқдорда жарима солишга ёки ўн беш суткагача маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлади.
Бироқ, тегишли жавобгарлик белгиланган бўлишига қарамасдан, тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахс томонидан ҳимоя ордери талабларини бажармасдан хотин-қизларга нисбатан такроран тазйиқ ўтказиш ва зўравонлик содир этиш ҳолатлари ортиб бормоқда.
Хусусан, 2020 йилда ҳимоя ордерларини бажармаслик оқибатида 146 та ҳолатда маъмурий жавобгарлик қўлланилган бўлса, 2021 йил якунига келиб бу рақам 1 322 тани ташкил этган. Хавотирли томони шундаки, ушбу кўрсаткич бир йилда етти бараварга ошган.
Ушбу кўрсаткичлар ва ҳуқуқни қўллаш амалиёти бундай ҳолатларни олдини олиш мақсадида хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахс томонидан ҳимоя ордери талабларини бажармаслик ҳолатлари бўйича жавобгарликни кучайтириш заруратини кўрсатмоқда.
Шу сабабли, ҳукумат томонидан Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 2061-моддасидаги тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахс томонидан ҳимоя ордери талабларини бажармаслик учун белгиланган жазони кучайтириш бўйича қонун лойиҳаси ишлаб чиқилган ва Қонунчилик палатасига киритилган.
Унга кўра, ҳимоя ордери талабларини бажармаслик учун белгиланган базавий ҳисоблаш миқдорининг бир бараваридан уч бараваригача миқдордаги жаримани – беш бараваридан ўн бараваригача этиб белгилаш таклиф қилинмоқда.
Қонун ташаббуси ҳуқуқи субъектига кўра, жарима миқдорининг оширилиши тазйиқ ўтказган ва (ёки) зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўлган шахс томонидан ҳимоя ордери талабларини бажарилишига, хотин-қизлар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари ҳимоясининг таъминланишига хизмат қилади.
Мазкур таклиф Қонунчилик палатасидаги сиёсий партияларнинг фракциялари томонидан кўриб чиқилиб, батафсил муҳокама этилди. Муҳокамаларда сиёсий партиялар фракциялари томонидан бир қатор муҳим масалалар юзасидан фикр-мулоҳазалар ўртага ташланди. Хусусан, ушбу ҳуқуқбузарликнинг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда, жазо турлари ва жарима миқдорини ўрнатиш, жарималарни кескин қўллаш орқали учинчи шахсларнинг, яъни эр-хотин ўртасидаги келишмовчиликлар сабабли жариманинг қўлланиши натижасида уларнинг қарамоғидагиларнинг ҳуқуқлари ва манфаатларига зарар етказмаслик, жавобгарликни кучайтириш билан бирга, тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олишга қаратилган профилактик тадбирларни, хусусан, хотин-қизларнинг ҳуқуқларини ҳурмат ва ҳимоя қилиш борасида тушунтириш ишларини кучайтириш билан боғлиқ таклиф ва тавсиялар илгари сурилди.
Баҳс-мунозаралар якунида барча сиёсий партия фракциялари томонидан қонун лойиҳаси концептуал жиҳатдан қўллаб-қувватланди.
Ҳозирда қонун лойиҳасини келиб тушган таклифлар асосида кўриб чиқиш ва биринчи ўқиш муҳокамасига киритиш борасида ишлар олиб борилмоқда.
Беҳзод СУЛТОНОВ,
Олий Мажлис Қонунчилик палатаси
Девони масъул ходими
Яқинда умуммиллий байрам – Ўқитувчи ва мураббийлар куни арафасида Ўзбекистон Экологик партиясидан халқ депутатлари вилоят Кенгаши депутати Зайниддин Салямов «Таълим ҳомийси» кўкрак нишони билан тақдирланди. Қандай хизматлари учун дейсизми? Бир сўз билан айтганда, кўплаб ўқитувчию ўқувчилар меҳрини қозониш, келажак авлод учун мудом қайғуриш орқали сазовор бўлди бу эътирофга.
Батафсил
Парламент Қонунчилик палатасининг кечаги мажлиси ҳам қизғин ва баҳс-мунозараларга бой бўлди. Депутатлар мамлакатимиз ҳаётидаги муҳим долзарб масалаларни муҳокама қилар экан, Ўзбекистон Экологик партияси фракцияси аъзолари қатъий позициясини намоён этишди.
Батафсил
Ҳар қандай соҳанинг ислоҳи, ривожи ва тараққиёти етарли билим, малака ва кўникмага эга мутахассисларнинг фидокорона меҳнатлари билан амалга оширилади. Мамлакат тараққиётига хизмат қилувчи билимдон мутахассислар эса, шубҳасизки, устоз ва мураббийлар фаолиятининг самарасидир.
Батафсил
Яқинда умуммиллий байрам – Ўқитувчи ва мураббийлар куни арафасида Ўзбекистон Экологик партиясидан халқ депутатлари вилоят Кенгаши депутати Зайниддин Салямов «Таълим ҳомийси» кўкрак нишони билан тақдирланди. Қандай хизматлари учун дейсизми? Бир сўз билан айтганда, кўплаб ўқитувчию ўқувчилар меҳрини қозониш, келажак авлод учун мудом қайғуриш орқали сазовор бўлди бу эътирофга.
Парламент Қонунчилик палатасининг кечаги мажлиси ҳам қизғин ва баҳс-мунозараларга бой бўлди. Депутатлар мамлакатимиз ҳаётидаги муҳим долзарб масалаларни муҳокама қилар экан, Ўзбекистон Экологик партияси фракцияси аъзолари қатъий позициясини намоён этишди.
Ҳар қандай соҳанинг ислоҳи, ривожи ва тараққиёти етарли билим, малака ва кўникмага эга мутахассисларнинг фидокорона меҳнатлари билан амалга оширилади. Мамлакат тараққиётига хизмат қилувчи билимдон мутахассислар эса, шубҳасизки, устоз ва мураббийлар фаолиятининг самарасидир.
Ўзбекистон Экологик партияси Қашқадарё вилоят кенгаши, партия депутатлик гуруҳи ҳамда вилоят Кенгаши ҳузуридаги «Аграр, сув хўжалиги ва экология масалалари бўйича» доимий комиссияси ҳамкорлигида вилоятда «Яшил макон» умуммиллий лойиҳаси доирасида 2025 йил баҳор мавсумида экилган мевали ва манзарали дарахт кўчатларининг ҳолати бўйича жамоатчилик эшитуви ўтказилди.
Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг навбатдаги мажлисида «Банк тизимини ислоҳ қилиш ҳамда банкларни трансформация қилиш борасида амалга оширилаётган ишлар тўғрисида» парламент сўрови юбориш масаласи кўриб чиқилди.
