Бугун «мода»лар замони десак ҳам бўлади. Илгари фақат кийинишда бўлса, ҳозир гаплашиш, юриш-туриш, умуман ҳаёт тарзи, ҳатто қўлингиздаги матоҳ – телефон тутишгача «мода»га риоя қилинмаса замондан орқада қолиб кетгандек ҳис этасиз ўзингизни.
 

Аслида «мода» – бирор янги нарса кўпчилик томонидан оммавий қўлланилиши, яъни урфга кириши дейиш мумкин. Сумка тутиш, кўзойнак, кийим-кечак ва бошқалар. Ҳозир гапириш оҳангию, ижтимоий тармоқлар орқали ёзишишнинг ҳам ўз «мода»си пайдо бўлган. Жамоат жойларидаги баннерлар ва ОАВда реклама қилишда ҳам «мода» элементларини қўллаш урфга кирган. Чунки реклама – бу жар солиш, овоза қилиш, деган маънони англатади. Шу сабабли бирор буюм ёки хизматнинг бошқалар ўртасида урф бўлишида реклама ниҳоятда катта роль ўйнайди.

«Мода»га риоя қилиш ёмон... ми?

Кўпчилик «мода»нинг кетидан қувиш яхши эмаслигини айтади. Хўш, нима учун?
Сабаби, янги чиққан ва омма орасида урф булган ҳар қандай маҳсулотни сотиб олавериш яхшиликка олиб келмайди. Шу ўринда кичик бир мисолни, яқин акамизнинг менга айтиб берган воқеасини келтирсам:
– Қизим 19 ёшда. У «харид қилиш «касаллиги»га чалинган. Замонавий услубдаги қандай кўйлак, кийим-кечак пайдо бўлса, дарров олиб беришимизни талаб қилади. Энг ачинарлиси, бир марта кийган кийимини қайтиб киймайди. Янгисини олишга интилиб жанжал кўтаради. Уни психолог кўригига олиб боришга мажбур бўлдик.
– Қизингиз шопоголизмга чалинган. Шопоголизм «мода»га, яъни янгиликка ҳаддан ташқари ўчликдир, – деди психолог.
Шундан сўнг психолог менга шундай савол берди:
– Қизингиз ёшлигида нимани сўраса, сўзсиз олиб бергансиз ва бажаргансиз, шундайми?
– Афсуски, ҳа! – дея жавоб бердим.
– Демак, қизингизнинг бу психологик муаммога, яъни харид қилиш васвасасига тушиб қолишида сизнинг катта «ҳисса»нгиз бор!..
Демак, ҳадеб «мода» тенденцияларига риоя қилавериш ҳам касаллик экан. Бир сўз билан айтганда, «мода»га ҳаддан ташқари ружу қўйиш катта исрофгарчиликка сабаб бўлади.

«Мода»га риоя қилиш яхши... ми?

Наврўз байрамини жуда яхши кўраман. Йигитлар эгнида беқасамдан чопон, жийда (жуда енгил, чопонга ўхшаб тикилади), бошида дўппи. Қизлар эса атлас, адрас каби миллий либосларни кийишади.
Янги куннинг бошланиши (тенгкунлик)да бу миллий матоларимиздан тикилган кийимлар «мода» эмас, балки ростакамига урф бўлади. Қувонарлиси, бу либосларга реклама шарт эмаслиги. Шунчаки, миллий қадриятларимиз ҳар қандай европача «мода»дан устунлигининг яққол исботи — бу. Чунки ғарб услубидаги очиқ-сочиқ, бизнинг менталитетимизга тўғри келмайдиган либослар ўрнига қизларимиз миллийча кийинишни афзал кўришади. Бу эса ҳаммани жуда хурсанд қилиши аниқ. Демак, «мода»га кўр-кўрона эмас, ўзимизнинг миллий тутумларимиздан келиб эргашсак, бу фақат яхшиликка хизмат қилади.
Ўзимизнинг миллий кийимларни «мода» сифатида реклама қилиш шарт эмас. Аммо тиззаси йиртиқ шим кийиб, сочига бугунги «замонавий» услубда янгича жило берган йигитларга ва шундай нафис миллий кийимларимиз турганида ярим очиқ кийиниб, ғарб маданиятига тақлид қилган қизларга жуда ачинаман. Минг афсус!.. 

Аброр ПАЯНОВ,
ЎзЖОКУ талабаси