Душанба
08-Декабр 2025
Швейцарияда экология ва энергия соҳасида эътиборга молик янги тажриба бошланди. Мамлакатда фаолият юритаётган стартап компаниялардан бири темирйўл рельслари устига қуёш панелларини ўрнатиш бўйича инновацион лойиҳа устида ишламоқда.
Ҳозирча лойиҳа синов тариқасида амалга оширилмоқда. Компания 100 метр узунликдаги темир йўл қисмига панелларни ўрнатиб, дастлабки натижаларни кузатмоқда. Тизимнинг асосий мақсади мавжуд инфратузилмадан максимал даражада унумли фойдаланиш, хусусан, темирйўл рельсларини қўшимча энергия манбаига айлантиришдир.
Лойиҳа оддий, аммо самарадор. Қуёш панеллари ишлаб чиқарган электр тўғридан-тўғри маҳаллий электр тармоғига узатилади ва тахминан 4 минг ватт (4 кВт) қувват ишлаб чиқаради. Мутахассисларнинг ҳисоб-китобларига кўра, агар бу тизим бутун Швейцария темирйўл тармоғида жорий қилинса, мамлакат умумий электр энергиясининг 2 фоизигача қисми ана шу панеллар орқали таъминланиши мумкин.
Компания вакилларининг таъкидлашича, панелларни ўрнатиш ва таъмирлаш мураккаб эмас. Энг муҳим жиҳатлардан бири уларни автоматик тозаловчи махсус тизимнинг мавжудлигидир. Поезд ўтганида рельс остига ўрнатилган чўткалар панеллар юзасидаги чанг ва лойни артиб, уларнинг қуёш нурларини тўлиқ қабул қилишини таъминлайди. Шу тариқа панеллар доимий техник хизмат кўрсатишсиз ҳам самарали ишлаши мумкин.
Мазкур лойиҳа қуёш энергиясини мавжуд инфратузилмаларга интеграция қилиш борасидаги глобал ғояларнинг бир кўринишидир. Сўнгги йилларда қуёш панелларини йўллар, автотураргоҳлар ва бино томларига жойлаштириш бўйича кўплаб тажрибалар амалга оширилмоқда. Швейцария стартапи эса бу йўналишда темирйўл тармоқларини «энергия йўлаклари»га айлантиришни мақсад қилган.
Шу билан бирга, ҳозирча баъзи саволлар очиқ қолмоқда. Хусусан, бу панеллар узоқ муддатли фойдаланишда ҳақиқатан ҳам бардошлими, уларнинг техник хизмат кўрсатиш харажатлари қанчалик мақбул – буни вақт кўрсатади.
Бироқ бир нарсани инкор этиб бўлмайди: бу тажриба яшил энергия йўлидаги муҳим қадамлардан бири. Келажакда темирйўллар нафақат транспорт тизими, балки барқарор энергия манбаи сифатида ҳам хизмат қилиши мумкин.
Ирода РАҲМОНАЛИЕВА тайёрлади.
Тоза ҳаво бугунги кунда нафақат юртимиз, балки бутун дунё мамлакатларининг оғриқли муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда. Ҳар бир давлатда демографик кўрсаткичлар ўсиб боргани сайин тоза ҳаво масаласи ҳам кўндаланг муаммога айланмоқда.
Батафсил
Тошкент шаҳрида бир неча ҳафтадан буён давом этаётган ҳаво ифлосланиши фонида сунъий ёмғир ёғдириш масаласи яна муҳокамалар майдонига чиқди. Тўғри, юртимиз осмонида сунъий ёмғир ёғдириш ҳақида бир неча йиллардан буён айтиб келинади.
Батафсил
Қиммат техникалар эмас, табиий йўллар самарали ва зарарсиз
Батафсил
Тоза ҳаво бугунги кунда нафақат юртимиз, балки бутун дунё мамлакатларининг оғриқли муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда. Ҳар бир давлатда демографик кўрсаткичлар ўсиб боргани сайин тоза ҳаво масаласи ҳам кўндаланг муаммога айланмоқда.
Тошкент шаҳрида бир неча ҳафтадан буён давом этаётган ҳаво ифлосланиши фонида сунъий ёмғир ёғдириш масаласи яна муҳокамалар майдонига чиқди. Тўғри, юртимиз осмонида сунъий ёмғир ёғдириш ҳақида бир неча йиллардан буён айтиб келинади.
Қиммат техникалар эмас, табиий йўллар самарали ва зарарсиз
Инсониятнинг табиат билан муносабати асрлар давомида доимий мувозанатсизлик билан кечди. Замонавий глобализация даврида эса ноёб ўсимликлар ва жониворлар эндиликда фақатгина табиий бойлик эмас, балки халқаро бозорнинг қимматбаҳо маҳсулотига айланиб, бу мувозанатсизлик янада кучайишига сабаб бўлди.
Жорий йилнинг энг муҳим табиатни муҳофаза қилиш тадбирларидан бири бошланишига оз қолди – 24 ноябрдан 5 декабргача «Silk Road Samarkand» туризм мажмуаси йўқолиб кетиш хавфи остида турган ёввойи ҳайвон ва ўсимлик турлари билан халқаро савдони тартибга солиш тўғрисидаги конвенция томонлари конференциясининг 20-сессияcи – CITES CoP20 мезбони бўлади.
