Душанба
08-Декабр 2025
Сўнгги йилларда глобал миқёсда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш борасида инновацион ва самарали ечимлар излаб топилмоқда.
Шундай илғор ташаббуслардан бири – мобиль иловалар ва интернет платформалари орқали дарахт экишни рағбатлантиришдир.
Бу борада фаолият юритаётган энг машҳур лойиҳалардан бири – Ecosia. Бу тизим Google каби қидирув тизими бўлиб, унинг ўзига хос жиҳати шуки, тизим даромадининг катта қисмини дарахт экиш лойиҳаларига йўналтиради.
Фойдаланувчилар Ecosia’дан одатий қидирув тизими каби фойдаланадилар, аммо бу жараёнда кўрсатилган рекламалар орқали тушган даромаднинг муайян қисми автоматик тарзда дарахт экишга сарфланади. Масалан, ҳар бир қидирув орқали тахминан 0,1 цент даромад келади. Миллионлаб фойдаланувчилар томонидан амалга ошириладиган қидирувлар натижасида бу маблағ йирик кўламдаги экологик акцияларга айланади.
Бугунги кунга келиб, Ecosia орқали 150 млндан ортиқ дарахт экилгани эълон қилинган. Асосан Африка, Жануби-Шарқий Осиё ва Лотин Америкаси каби минтақаларда амалга оширилаётган дарахт экиш ишлари ўрмонларни тиклаш, тупроқ эрозиясини камайтириш, сув айланишини яхшилаш ва карбонат ангидридни ютиш каби экологик муҳим мақсадларга хизмат қилади.
Ажабланарлиси, фойдаланувчилар бу жараёнга ҳеч қандай махсус ҳаракатларсиз, оддийгина интернетдан фойдаланиш орқали ўз ҳиссасини қўшиши мумкин. Мобиль иловалар экологик маданиятни кенг тарғиб қилиш билан бирга ёшларни тезроқ ўзига жалб этади ва кичик ҳаракатларнинг катта натижаларга олиб келишини яққол намоён қилади.
Глобал миқёсда тахминан юздан ортиқ мобиль илова, браузер кенгайтмаси ва веб-платформа бевосита дарахт экиш, карбон изини камайтириш ёки фойдаланувчи ҳаракатлари орқали экологик фойда келтиришга йўналтирилган. Treedom, Earth Hero, Ecology, Ant Forest, WikiWoods каби иловалар шулар жумласидандир.
Ўзбекистонда ҳам худди шунга ўхшаш мобиль иловалар ёрдамида дарахт экиш тажрибасини жорий этиш катта самара бериши шубҳасиз. Бу нафақат ёшларни ва кенг жамоатчиликни экологик фаолликка жалб қилади, балки табиий муҳитни тиклаш, шаҳар ва қишлоқ ҳудудларидаги яшил майдонларни кенгайтиришга ҳам ёрдам беради.
Ирода РАҲМОНАЛИЕВА
Тоза ҳаво бугунги кунда нафақат юртимиз, балки бутун дунё мамлакатларининг оғриқли муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда. Ҳар бир давлатда демографик кўрсаткичлар ўсиб боргани сайин тоза ҳаво масаласи ҳам кўндаланг муаммога айланмоқда.
Батафсил
Тошкент шаҳрида бир неча ҳафтадан буён давом этаётган ҳаво ифлосланиши фонида сунъий ёмғир ёғдириш масаласи яна муҳокамалар майдонига чиқди. Тўғри, юртимиз осмонида сунъий ёмғир ёғдириш ҳақида бир неча йиллардан буён айтиб келинади.
Батафсил
Қиммат техникалар эмас, табиий йўллар самарали ва зарарсиз
Батафсил
Тоза ҳаво бугунги кунда нафақат юртимиз, балки бутун дунё мамлакатларининг оғриқли муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда. Ҳар бир давлатда демографик кўрсаткичлар ўсиб боргани сайин тоза ҳаво масаласи ҳам кўндаланг муаммога айланмоқда.
Тошкент шаҳрида бир неча ҳафтадан буён давом этаётган ҳаво ифлосланиши фонида сунъий ёмғир ёғдириш масаласи яна муҳокамалар майдонига чиқди. Тўғри, юртимиз осмонида сунъий ёмғир ёғдириш ҳақида бир неча йиллардан буён айтиб келинади.
Қиммат техникалар эмас, табиий йўллар самарали ва зарарсиз
Инсониятнинг табиат билан муносабати асрлар давомида доимий мувозанатсизлик билан кечди. Замонавий глобализация даврида эса ноёб ўсимликлар ва жониворлар эндиликда фақатгина табиий бойлик эмас, балки халқаро бозорнинг қимматбаҳо маҳсулотига айланиб, бу мувозанатсизлик янада кучайишига сабаб бўлди.
Жорий йилнинг энг муҳим табиатни муҳофаза қилиш тадбирларидан бири бошланишига оз қолди – 24 ноябрдан 5 декабргача «Silk Road Samarkand» туризм мажмуаси йўқолиб кетиш хавфи остида турган ёввойи ҳайвон ва ўсимлик турлари билан халқаро савдони тартибга солиш тўғрисидаги конвенция томонлари конференциясининг 20-сессияcи – CITES CoP20 мезбони бўлади.
